مرگ خاموش دندان‌ها؛ چرا دچار نکروز دندان می‌شویم و راه‌های درمان آن چیست؟

آیا می‌دانستید که دندانتان می‌تواند بمیرد؟ بله، درست خواندید. دندان‌ها هم مانند سایر اعضای بدن، مستعد بیماری و مرگ هستند. یکی از این بیماری‌ها که کمتر به آن پرداخته می‌شود، نکروز دندان یا مرگ پالپ دندان است. شاید تصور کنید که مرگ یک دندان درد شدیدی را به دنبال دارد، اما گاهی اوقات نکروز دندان بدون هیچ دردی رخ می‌دهد و اینجاست که خطرناک می‌شود.

در این مقاله از درمانگاه شبانه روزی تهران تاج، قصد داریم به طور کامل به بررسی نکروز دندان، علل، علائم، تشخیص و درمان آن بپردازیم. با ما همراه باشید تا به دنیای شگفت‌انگیز و پیچیده‌ی دندان‌هایتان سفر کنیم.

نکروز چیست و چرا مرگ خاموش نام دارد؟

نکروز به معنای مرگ بافت است. زمانی که سلول‌های یک بافت به دلایلی مانند کمبود اکسیژن، عفونت، آسیب فیزیکی یا شیمیایی، دیگر قادر به انجام عملکردهای خود نباشند، می‌میرند و بافت دچار نکروز می‌شود. این پدیده می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن رخ دهد و بسته به نوع بافت و علت ایجاد آن، علائم و عوارض مختلفی را به همراه داشته باشد.

نکروز دندان چیست؟ مرگ بافت پالپ دندان!

نکروز دندان (Pulp Necrosis) یا اصطلاح دندان مرده، به معنای مرگ بافت پالپ دندان است. پالپ، هسته مرکزی و حیاتی دندان است که شامل عروق خونی، عصب‌ها و بافت‌های همبندی می‌شود. وقتی پالپ به دلایلی مانند عفونت یا آسیب شدید دچار نکروز می‌شود، بافت‌های داخلی دندان از کار می‌افتند و دندان دیگر قادر به حفظ زندگی خود نیست.

نکروز دندان چه زمانی اتفاق می افتد ؟

نکروز دندان زمانی رخ می‌دهد که خونرسانی به پالپ دندان قطع می‌شود و بافت زنده داخل دندان شروع به مردن می‌کند. علت‌های این مشکل شامل موارد زیر می‌شود:

• عفونت: پوسیدگی‌های عمیق دندان که به پالپ رسیده و آن را آلوده می‌کنند.
• آسیب‌های فیزیکی: نکروز دندان بر اثر ضربه شدید به دندان (به عنوان مثال، در اثر ورزش‌های سنگین یا تصادف).
• استرس‌های دندانپزشکی: اقدامات غیر حرفه‌ای دندانپزشکان مانند حفره‌زدن بیش از حد.

هر یک از این دلایل می‌تواند به قطع جریان خون به پالپ منجر شده و موجب مرگ بافت دندان حتی از دست دادن دندان و ضرورتی برای کاشت ایمپلنت دندان شود.

علائم هشداردهنده نکروز دندان

نکروز دندان در ابتدا ممکن است بدون هیچ علامتی باشد، اما با گذر زمان علائم آشکاری بروز می‌کنند. اگر این نشانه‌ها را در خود مشاهده کردید، باید هرچه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید:

• تغییر رنگ دندان: دندانی که دچار نکروز شده است یا به اصطلاح دندان مرده، معمولاً به مرور زمان به رنگ تیره‌تری (خاکستری یا سیاه) تغییر می‌کند.
• درد شدید و مداوم: این درد ممکن است به‌طور متناوب یا در اثر فشار به دندان احساس شود.
• حساسیت به سرما و گرما: دندان دچار نکروز ممکن است به تماس با مواد سرد یا گرم واکنش شدیدی نشان دهد.
• ورم لثه‌ها و حساسیت: لثه‌های اطراف دندان آسیب‌دیده ممکن است متورم و ملتهب شوند.

اگر هر کدام از علائم فوق را مشاهده کردید باید بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید.

چرا نکروز دندان خطرناک است؟

در حالی که ممکن است تصور کنید مرگ بافت دندان به‌تنهایی مشکلی ایجاد نمی‌کند، نکروز پالپ دندان در واقع عوارض بسیاری به همراه دارد. اگر به موقع درمان نشود، عفونت می‌تواند از دندان نکروتیک به استخوان فک و سایر بافت‌ها گسترش یابد و مشکلات جدی‌تری مانند آبسه دندانی ایجاد کند. این شرایط می‌تواند باعث تحلیل استخوان فک، از دست دادن دندان‌های مجاور و حتی نیاز به جراحی‌های پیچیده‌تر شود.

مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ در ژورنال بین‌المللی دندانپزشکی منتشر شد، نشان داد که در ۶۷٪ از موارد، نکروز دندان بدون درمان مناسب به تشکیل آبسه و تحلیل استخوان منجر می‌شود. این مطالعه بر اهمیت تشخیص زودهنگام و درمان مناسب نکروز دندان تأکید می‌کند.

درمان نکروز دندان؛ آیا دندان مرده را می‌توان نجات داد؟

یکی از اولین سؤالاتی که بیماران مبتلا به نکروز دندان می‌پرسند این است که آیا دندان آسیب‌دیده هنوز قابل نجات است؟ پاسخ بستگی به شدت نکروز و میزان آسیب به دندان دارد. برای مثال در موارد عفونت منتهی به نکروز دندان دندانپزشک به احتمال زیاد یک چرک خشک کن قوی برای عفونت لثه و دندان تجویز خواهد کرد.. اما بطور کلی دو راه اصلی برای درمان نکروز دندان عبارتند از:

۱. درمان ریشه (عصب‌کشی) برای درمان نکروز دندان

اگر نکروز در مراحل اولیه تشخیص داده شود، دندانپزشک ممکن است با استفاده از روش درمان ریشه (یا همان عصب‌کشی) بتواند دندان را نجات دهد. در این فرآیند، بافت مرده پالپ از داخل دندان برداشته می‌شود، کانال‌های ریشه تمیز و سپس مهر و موم می‌شوند. البته اینکه چند روز بعد از عصب کشی دندان را پر کنیم و روکش بگذاریم همه سوالاتی هستند که ممکن است در این پروسه درمانی ذهن شما را به خود مشغول کنند.

۲. کشیدن دندان نکروز شده یا به اصطلاح دندان مرده

در موارد پیشرفته‌تر که نکروز پالپ دندان به بخش‌های گسترده‌تری از دندان و لثه‌ها سرایت کرده باشد، ممکن است چاره‌ای جز کشیدن دندان وجود نداشته باشد. اگر دندان دیگر قابل ترمیم نباشد، دندانپزشک تصمیم به برداشتن آن خواهد گرفت تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.

آیا نکروز دندان قابل پیشگیری است؟

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است و این امر در مورد نکروز دندان نیز صادق است. با رعایت موارد زیر می‌توانید از نکروز دندان جلوگیری کنید:

• بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به طور منظم می‌تواند از پوسیدگی‌های دندانی و عفونت‌های احتمالی جلوگیری کند.
• مراجعه منظم به دندانپزشک: چکاپ‌های دوره‌ای دندانپزشکی کمک می‌کند تا مشکلات دندان در مراحل اولیه شناسایی شوند.
• استفاده از محافظ دندان: اگر در ورزش‌های تماسی یا فعالیت‌های پرخطر شرکت می‌کنید، استفاده از محافظ دندان ضروری است تا دندان‌های شما از آسیب‌های فیزیکی محافظت شوند.

با رعایت این نکات ساده، می‌توانید از سلامت دندان‌های خود محافظت کرده و از بروز نکروز دندان پیشگیری کنید.

تفاوت بین نکروز و پوسیدگی دندان در چیست؟

یکی از پرسش‌های رایج این است که تفاوت بین پوسیدگی دندان و نکروز دندان چیست؟ این دو مشکل اگرچه به هم مرتبط هستند، اما تفاوت‌های مهمی دارند:

• پوسیدگی دندان: به معنای تخریب مینای دندان و ایجاد حفره‌های کوچک به‌دلیل فعالیت باکتری‌هاست. این مشکل در مراحل اولیه با پر کردن دندان قابل درمان است.
• نکروز دندان: مرگ کامل بافت داخلی دندان (پالپ) به‌دلیل عفونت یا آسیب شدید است و نیاز به عصب کشی و استفاده از روکش دندان عصب کشی شده یا حتی کشیدن دندان دارد.

در حالی که پوسیدگی دندان می‌تواند منجر به نکروز شود، نکروز دندان وضعیت بسیار پیشرفته‌تری از تخریب دندانی است و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری دارد.

بیماری نکروز لثه چیست و آیا با نکروز دندان فرق دارد؟

بیماری نکروز لثه و نکروز دندان دو موضوع جداگانه هستند، هرچند که ممکن است در برخی موارد با هم مرتبط باشند.

نکروز دندان به مرگ بافت نرم داخل دندان (پالپ) گفته می‌شود. پالپ حاوی رگ‌های خونی، اعصاب و بافت همبند است که وظیفه تغذیه و محافظت از دندان را بر عهده دارد. زمانی که پالپ به دلایل مختلفی مانند پوسیدگی، شکستگی، عفونت یا تروما آسیب ببیند، سلول‌های آن می‌میرند و نکروز رخ می‌دهد.

نکروز لثه به مرگ بافت لثه گفته می‌شود. لثه بافت نرمی است که دندان‌ها را احاطه کرده و از آنها محافظت می‌کند. نکروز لثه معمولاً در اثر عفونت‌های شدید لثه، بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت یا اختلالات گردش خون، یا عوارض جانبی برخی داروها رخ می‌دهد.

تفاوت‌های اصلی بین نکروز لثه و نکروز دندان:

• مکان آسیب: در نکروز دندان، بافت آسیب دیده داخل دندان قرار دارد، در حالی که در نکروز لثه، بافت آسیب دیده روی دندان و در اطراف آن قرار دارد.
• علل: علل ایجاد نکروز دندان و نکروز لثه متفاوت هستند.
• علائم: علائم این دو بیماری نیز متفاوت است. نکروز دندان ممکن است با درد شدید، تغییر رنگ دندان، تورم لثه و آبسه همراه باشد، در حالی که نکروز لثه معمولاً با قرمزی، تورم و خونریزی لثه، درد و بدبویی دهان همراه است.
• درمان: درمان نکروز دندان و نکروز لثه نیز متفاوت است. نکروز دندان معمولاً با عصب‌کشی یا کشیدن دندان درمان می‌شود، در حالی که درمان نکروز لثه شامل تمیز کردن کامل دندان‌ها، حذف بافت‌های آلوده، تجویز آنتی‌بیوتیک و در برخی موارد جراحی است.

البته در برخی موارد، نکروز لثه می‌تواند به نکروز دندان منجر شود. به عنوان مثال، اگر عفونت لثه به سمت ریشه دندان گسترش یابد، می‌تواند به پالپ آسیب رسانده و باعث نکروز دندان شود. همچنین، نکروز دندان می‌تواند باعث ایجاد عفونت در اطراف دندان شده و در نتیجه به نکروز لثه منجر شود.

تأثیر نکروز دندان بر سلامت عمومی بدن

نکروز دندان تنها به دهان و دندان شما محدود نمی‌شود. عفونت ناشی از دندان نکروتیک می‌تواند به سایر بخش‌های بدن گسترش یابد و مشکلات جدی‌تری ایجاد کند. اگر عفونت به جریان خون راه یابد، ممکن است به بیماری‌هایی مانند:

• آندوکاردیت: عفونت دیواره داخلی قلب
• عفونت‌های تنفسی: در صورتی که عفونت به مجاری تنفسی سرایت کند.
• عفونت‌های استخوانی: گسترش عفونت به استخوان‌های فک.

پس اگر نکروز دندان درمان نشود، عفونت و التهاب می‌تواند به سایر بخش‌های بدن سرایت کرده و عواقب طولانی‌مدتی برای سلامت فرد به همراه داشته باشد.

روش‌های درمانی جایگزین برای نکروز دندان

علاوه بر درمان ریشه و کشیدن دندان، برخی روش‌های درمانی جایگزین نیز وجود دارند که ممکن است در شرایط خاص مورد استفاده قرار گیرند.

۱. ایمپلنت دندانی: اگر نکروز به حدی شدید باشد که دندان نیاز به کشیدن داشته باشد، جایگزین کردن دندان از دست رفته با ایمپلنت دندانی یکی از گزینه‌های رایج است. ایمپلنت‌ها نه تنها از نظر ظاهری مشابه دندان طبیعی هستند، بلکه به بهبود عملکرد جویدن و جلوگیری از تحلیل استخوان فک نیز کمک می‌کنند.

۲. پیوند استخوان: در مواردی که نکروز دندان باعث از دست دادن استخوان فک شود، پیوند استخوان دندان ممکن است ضروری باشد تا پایه‌ای برای قرار دادن ایمپلنت یا حتی ترمیم خود استخوان فراهم کند.

۳. لیزر درمانی: در برخی موارد، از لیزر برای حذف بافت‌های مرده و ضدعفونی کردن کانال‌های ریشه استفاده می‌شود. این روش باعث کاهش التهاب و عفونت می‌شود و دندانپزشکان را قادر می‌سازد بدون نیاز به کشیدن دندان، آن را درمان کنند.

توجه: هرگونه تصمیم‌گیری در مورد درمان نکروز دندان باید با مشورت با دندانپزشک انجام شود.

پیامدهای عدم درمان نکروز دندان

مهم است بدانید که اگر نکروز دندان به موقع درمان نشود، نه تنها مشکلات دندانی، بلکه مشکلات جدی‌تری برای سلامت عمومی شما ایجاد خواهد شد. در زیر برخی از این پیامدها را بررسی می‌کنیم:

• آبسه‌های دندانی: آبسه دندانی معمولاً یک پاکت پر از چرک است که در نتیجه عفونت دندان ایجاد می‌شود. این وضعیت می‌تواند به درد شدید، تب و حتی گسترش عفونت به سایر بخش‌های بدن منجر شود.
• تحلیل استخوان فک: با از دست دادن دندان نکروتیک و عدم جایگزینی آن، استخوان فک به مرور زمان تحلیل می‌رود، که ممکن است منجر به تغییر شکل صورت و مشکلات جویدن شود.
• تضعیف سیستم ایمنی بدن: نکروز دندان به‌دلیل گسترش عفونت‌های ناشی از آن می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار داده و بدن شما را در برابر سایر عفونت‌ها آسیب‌پذیر کند.

پس درمان فوری و اصولی نکروز دندان برای جلوگیری از این مشکلات حیاتی است.

نکروز دندان در کودکان؛ آیا کودکان هم در خطر هستند؟

بله، کودکان نیز می‌توانند به نکروز دندان مبتلا شوند، به‌خصوص اگر دندان‌های آن‌ها دچار آسیب‌های فیزیکی یا پوسیدگی شدید شوند. به دلیل عدم مراقبت دقیق از بهداشت دهان و دندان و همچنین حساسیت بیشتر دندان‌های شیری به پوسیدگی، کودکان در خطر بیشتری برای نکروز دندان قرار دارند.

علائم نکروز دندان در کودکان

• دندان‌های سیاه یا خاکستری‌رنگ: این نشانه، یکی از بارزترین علائم نکروز در دندان‌های شیری است.
• ورم و درد لثه‌ها: لثه‌های متورم و قرمز می‌تواند نشان‌دهنده عفونت باشد.
• حساسیت به غذاهای سرد و گرم: این حالت ممکن است نشان‌دهنده آسیب پالپ باشد.

اگر متوجه هر یک از علائم فوق در کودک خود شدید، باید بلافاصله به دندانپزشکی کودکان مراجعه کنید. درمان نکروز دندان در کودکان مشابه بزرگسالان است، اما تصمیم‌گیری درباره کشیدن دندان یا نگهداری آن به وضعیت دندان، سن کودک و مدت زمانی که دندان در حال رشد است بستگی دارد.

هزینه‌های درمان نکروز دندان

یکی از نگرانی‌های اصلی بیماران، هزینه‌های درمان نکروز دندان است. هزینه‌ها بسته به نوع درمان و میزان پیچیدگی مشکل متفاوت است. در ادامه یک مقایسه تقریبی از هزینه‌های رایج درمان نکروز دندان را مشاهده می‌کنید:

توجه: این اطلاعات تنها به عنوان یک راهنمای کلی ارائه شده است و قیمت نهایی با توجه به وسعت مشکل و محل کلینیک می‌تواند متفاوت باشد. برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر درباره هزینه درمان نکروز دندان با کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی تاج به شماره 02191305400 تماس بگیرید.

نقش رژیم غذایی در پیشگیری از نکروز دندان

تغذیه سالم و متعادل یکی از عوامل کلیدی در حفظ سلامت دهان و دندان و پیشگیری از نکروز دندان است. مصرف مواد غذایی زیر می‌تواند به تقویت دندان‌ها و جلوگیری از پوسیدگی و نکروز کمک کند:

• کلسیم: مصرف لبنیات، سبزیجات با برگ‌های سبز و مکمل‌های کلسیم برای تقویت مینای دندان ضروری است.
• ویتامین D: این ویتامین به جذب بهتر کلسیم کمک می‌کند و به تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها می‌پردازد. نور خورشید و مواد غذایی غنی از ویتامین D مانند ماهی‌های چرب و زرده تخم‌مرغ را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
• آب: نوشیدن آب به مقدار کافی باعث می‌شود که باکتری‌ها و مواد زائد از سطح دندان‌ها شسته شوند و احتمال عفونت و پوسیدگی کاهش یابد.

درضمن باید از مصرف بیش از حد مواد قندی و نشاسته‌دار خودداری کنید، زیرا این مواد به پوسیدگی دندان کمک می‌کنند و می‌توانند باعث ایجاد شرایط لازم برای نکروز دندان شوند.

نکروز دندان، یک مشکل قابل پیشگیری

نکروز دندان می‌تواند به یک مشکل جدی و دردناک تبدیل شود، اما با آگاهی و مراقبت‌های مناسب از دندان‌ها، می‌توان از وقوع آن جلوگیری کرد. تشخیص زودهنگام، مراجعه به دندانپزشک در فواصل منظم و رعایت اصول بهداشت دهان و دندان از عوامل کلیدی در پیشگیری از نکروز دندان هستند. اگر شما یا اطرافیانتان دچار علائم نکروز دندان شده‌اید، سریعاً به یک متخصص دندانپزشکی مراجعه کنید تا از عوارض بیشتر و مشکلات طولانی‌مدت جلوگیری کنید.

نکات کلیدی که باید به خاطر بسپارید:

• نکروز دندان به معنای مرگ بافت داخلی دندان است و نیاز به درمان فوری دارد.
• تغییر رنگ دندان و دردهای مداوم از علائم هشداردهنده اصلی هستند.
• درمان‌های متداول شامل عصب‌کشی، کشیدن دندان و جایگزینی با ایمپلنت است.
• عدم درمان نکروز می‌تواند به مشکلات جدی مانند آبسه و عفونت‌های سیستمیک منجر شود.

آیا از درد شدید دندان رنج می‌برید؟ کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی تاج با بهره‌گیری از جدیدترین تجهیزات و متخصصین مجرب، آماده است تا به شما کمک کند تا از شر این درد رها شوید. ما با تشخیص دقیق و درمان‌های موثر، دندان‌های شما را به سلامت کامل باز می‌گردانیم.

برای رزرو نوبت و کسب اطلاعات بیشتر، با ما تماس بگیرید:

• تلفن: 02191305400
• آدرس: جنت آباد مرکزی، تقاطع نیایش (چهار راه ایرانپارس)، طبقه فوقانی بانک سپه، پلاک ۲
• صفحه اينستاگرام کلینیک دندانپزشکی تاج

کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی تاج، همراه همیشگی لبخند شما.

سوالات متداول در مورد نکروز دندان

۱. آیا نکروز دندان بدون درد هم ممکن است؟

بله، در برخی موارد، نکروز دندان بدون درد رخ می‌دهد، به‌ویژه اگر عصب‌های دندان به‌طور کامل مرده باشند.

۲. آیا دندانی که دچار نکروز شده است حتماً باید کشیده شود؟

خیر، اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان ریشه می‌تواند دندان را نجات دهد.

۳. چقدر طول می‌کشد تا نکروز دندان به عوارض شدید منجر شود؟

این موضوع به شرایط هر فرد بستگی دارد، اما عدم درمان در عرض چند ماه می‌تواند به مشکلات جدی مانند آبسه و تحلیل استخوان منجر شود.