کیست دندان؛ از تشخیص تا علائم و روش‌های درمان

کیست دندان یک وضعیت بسیار ناخوشایند است که باعث درد و ناراحتی شدید می‌شود. علاوه بر درد شدید، به مرور باعث آسیب نامحسوسی می‌گردد که منجر به عواقب جدی مانند از دست دادن دندان می‌شود. کیست دندان نه تنها یک بیماری دردناک است؛ بلکه یک مشکل سلامتی است که افراد را از داشتن یک زندگی عادی بازمی‌دارد. در این مطلب از کلینیک دندانپزشکی تاج قصد داریم شما عزیزان را با تعریف، نحوه تشخیص، علائم و درمان کیست موجود در دندان بیشتر آشنا کنیم.

کیست دندان چیست؟

کیست دندان یک تشکیل پاتولوژیک است که در بافت‌های فک یا در بافت‌های نرم حفره دهان ایجاد می‌شود. آنها می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند. بسته به محل و نوع، کیست‌ها علائم مختلفی دارند و برای درمان باید از روش‌های متفاوتی استفاده کرد. تحقیقات نشان داده است که افراد بین 20 تا 50 سال، دچار کیست می‌شوند؛ بنابراین کودکان خیلی کم در خطر ابتلا به کیست هستند. همچنین طبق آمار، فک بالا بیشتر در معرض کیست است.

انواع کیست‌های دندانی؛ 7 نوع رایج کیست دندانی

کیست موجود در دندان نیز انواع مختلفی دارد. رایج‌ترین انواع کیست‌های دندانی عبارت‌اند از:

1. کیست‌های باقیمانده: پس از کشیدن دندان از بقایای ریشه دندان ایجاد می‌شوند.
2. کیست رادیکولار یا پری رادیکولار: این کیست شایع‌ترین نوع کیست است. در اثر التهاب مثلاً به دلیل پوسیدگی عمیق در نزدیکی ریشه دندان ایجاد شود. عفونت دندان عقل یکی از دلایل مهم پری رادیوکولار است.
3. کیست‌های فولیکولار: از بافت‌هایی که دندان رشد نیافته را احاطه کرده‌اند ایجاد می‌شوند. این کیست‌ها اغلب به طور اتفاقی در اشعه ایکس یافت می‌شوند.
4. کیست ریشه دندان: این نوع کیست بر اساس عفونت ریشه دندان ایجاد می‌شود. کیست ریشه دندان باعث درد، تورم، تحلیل استخوان و از دست رفتن دندان می‌شود.
5. کراتوسیست‌ها: مشخصه آنها این است که حاوی کراتین هستند. آنها تمایل به عود دارند و ممکن است با اختلالات ژنتیکی مرتبط باشند.
6. کیست پری اپیکال: در اطراف ریشه دندان‌ها شکل می‌گیرد که اغلب در نتیجه التهاب ناشی از پوسیدگی یا ضربه درمان نشده است.
7. کیست لثه: در لثه‌ها ظاهر می‌شود. شیوع کیست لثه در نوزادان زیاد است. کیست لثه معمولاً بدون درد است و نیازی به درمان ندارد.

این مواردی که اشاره کردیم شایع‌ترین کیست‌های دندانی هستند. انواع دیگری نیز وجود دارد. برای تشخیص نوع کیست، دندانپزشک ممکن است برای شما عکس رادیولوژی را تجویز کند. پزشک متخصص بعد از مشاهده کیست دندان در عکس رادیولوژی تشخیص دقیق را می‌دهد.

علائم کیست‌های دندانی؛ چه علائمی نشان دهنده وجود کیست دندان است؟

علائم کیست‌های دندانی می‌تواند شامل درد، تورم، تغییر رنگ لثه یا حتی تغییر شکل فک باشد. در برخی موارد، کیست‌ها می‌توانند بدون علامت باشند و تنها در طی معاینات اشعه ایکس شناسایی می‌شوند. علائم کیست‌های دندانی بسته به اندازه، محل و نوع آنها می‌تواند متفاوت باشد، اما شایع‌ترین آنها عبارت‌اند از:

• بدون علامت: بسیاری از کیست‌های دندانی علائم واضحی ندارند و به طور تصادفی در معاینات اشعه ایکس کشف می‌شوند. دندانپزشک بعد از دیدن عکس کیست دندان می‌تواند آن را تشخیص دهد.
• تورم یا برآمدگی در ناحیه فک: کیست می‌تواند باعث برآمدگی یا تورم بافت فک یا لثه شود.
• درد: اگرچه بسیاری از کیست‌ها بدون درد هستند، کیست‌های بزرگ یا عفونی باعث درد می‌شوند.
• تغییر در موقعیت دندان‌ها: کیست می‌تواند دندان‌های مجاور را تحت تأثیر قرار دهد و باعث حرکت یا کج شدن آنها شود.
• آسیب یا تخریب دندان: کیست‌های بزرگ می‌توانند منجر به تخریب یا آسیب به ریشه دندان‌های مجاور شوند.
• قرمزی یا درد در لثه: ممکن است التهاب لثه یا عفونت مرتبط با کیست باشد.
• از دست دادن دندان: به ندرت، کیست‌های بزرگ به دلیل آسیب به استخوان و بافت‌های اطراف می‌توانند منجر به از دست دادن دندان شوند.
• مشکل در جویدن یا صحبت کردن: با توجه به محل ایجاد کیست ممکن است حرکت فک را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• تب و ضعف عمومی: تب ممکن است نشان دهنده عفونت مرتبط با کیست باشد.

شاید برای شما این سوال ایجاد شود که کیست روی لثه چه شکلی است؟ کیست یک توده است که با چشم غیر مسلح به راحتی دیده می شود.

علل ایجاد کیست دندان؛ شایع‌ترین علل ایجاد کیست‌های دندان

دلایل ایجاد کیست دندان معمولاً به ریشه دندان یا بافت‌های اطراف آن مربوط می‌شود. علل شایع کیست‌های دندانی موارد زیر است:

• عفونت: کیست دندان اغلب در نتیجه عفونت در دندان‌ها ایجاد می‌شود. هنگامی که یک دندان پوسیده می‌شود یا آسیب می‌بیند، این عفونت‌ها به ریشه دندان یا بافت‌های اطراف آن سرایت می‌کنند. کیست‌ها می‌توانند در نتیجه التهاب ایجاد شوند.
• مشکلات درمان ریشه: اگر در طول یا بعد از درمان ریشه مشکلی وجود داشته باشد خطر ایجاد کیست دندان افزایش می‌یابد.
• عوارض بعد از کشیدن دندان: برداشتن ناقص یا شکستگی ریشه دندان در حین یا بعد از کشیدن دندان می‌تواند منجر به تشکیل کیست شود.
• کیست‌های دنتی‌ژروس (کیست‌های فولیکولی): کیست‌های دنتی‌ژروس زمانی ایجاد می‌شوند که دندان‌ها به طور طبیعی رشد نکنند.
• عوامل ژنتیکی: برخی از کیست‌های دندانی به دلیل عوامل ژنتیکی می‌توانند با سابقه خانوادگی مرتبط باشند.
• تروما: ضربه به دندان می‌تواند در ایجاد کیست‌های دندانی نقش داشته باشد.
• بیماری پریودنتال: بیماری پریودنتال یا بیماری لثه می‌تواند منجر به التهاب بافت‌های اطراف دندان شود. همچنین خطر تشکیل کیست دندان را افزایش می‌دهد.

برخی از کیست‌های دندانی زمانی که دندان‌ها به طور طبیعی رشد نمی‌کنند در کودکان ایجاد می‌شوند.

درمان کیست‌های دندانی؛ کیست دندان چگونه درمان می شود؟

درمان کیست‌های دندانی به نوع و اندازه آنها بستگی دارد. ممکن است درمان شامل برداشتن کیست با جراحی، درمان علت زمینه‌ای مانند پوسیدگی یا عفونت دندان و غیره باشد. در ادامه چند روش متداول درمانی آورده شده است:

• برداشتن جراحی: متداول‌ترین و درمان فوری کیست دندان جراحی است. کیست با جراحی لثه برداشته می‌شود. اگر منبع عفونت استخوان یا ریشه دندان باشد گاهی اوقات بخشی از استخوان اطراف یا ریشه دندان نیز برداشته می‌شود.
• کوچک کردن کیست: این روش برای کیست‌های بزرگ که نیاز به کاهش اندازه قبل از برداشتن کامل دارند استفاده می‌شود. جراح سوراخی در کیست ایجاد می‌کند. لبه کیست را به لثه بخیه می‌زند تا مایع تخلیه و کیست کوچک شود.
• درمان ریشه: اگر کیست ناشی از عفونت در دندان باشد، درمان ریشه برای برداشتن بافت عفونی انجام می‌شود.
• آسپیراسیون کیست: در برخی موارد، پزشک ممکن است مایع را از کیست خارج کند. این روش کمتر تهاجمی است؛ اما همیشه مؤثر نیست؛ زیرا خود کیست را از بین نمی‌برد.
• درمان آنتی‌بیوتیکی: از آنتی بیوتیک برای کاهش عفونت یا التهاب قبل از جراحی یا به عنوان یک درمان کمکی استفاده می‌شود. بهترین دارو برای کیست دندان مترونیدازول و آموکسی‌سیلین است.
• چکاپ منظم: برای کیست‌های بسیار کوچک یا بدون علامت، چکاپ با بررسی‌های منظم برای تعیین اینکه آیا کیست در حال رشد است توصیه می‌شود.

مراجعه به دندانپزشک یا جراح فک و صورت برای تشخیص دقیق و برنامه درمانی همیشه مهم است. برای چکاپ دوره‌ای می‌توانید به متخصصان کلینیک دندانپزشکی تاج مراجعه نمایید.

آیا همه کیست های دندان نیاز به درمان دارند؟ نتیجه درمان نکردن کیست دندانی

کیست دندان خطرناک است؛ زیرا اغلب به دلیل عفونت ایجاد می‌شود؛ بنابراین انواع کیست‌ها باید سریعاً درمان شوند. کیست پدیده‌ای کاملاً خطرناک است که می‌تواند منجر به معضلات زیر شود:

• شکستگی فک
• از دست دادن دندان
• بزرگ شدن و پر شدن سینوس‌های ماگزیلاری

به طور کلی تأثیر بسیار منفی بر کل سیستم فک دندانی دارد. کیست باید به موقع تشخیص داده شود و به سرعت درمان گردد.

آیا کیست دندان باعث سرطان میشود؟

به طور کلی کیست‌های دندانی منجر به سرطان نمی‌شوند. عدم تشخیص و درمان به موقع می‌تواند منجر به عوارض جبران‌ناپذیری از جمله از دست دادن دندان و استخوان فک می‌شود. در واقع عفونت‌های دندانی و کیست‌های ریشه دندان ممکن است زمینه‌ای برای تبدیل به سلول‌های سرطانی را فراهم کنند. با مراجعه منظم به دندانپزشک و انجام چکاپ می‌توان از این خطرات پنهان جلوگیری کرد و سلامت دهان را حفظ نمود.

درمان خانگی کیست دندان؛ آیا می‌توان کیست دندان را در خانه درمان کرد؟

قبل از هر چیز، شایان ذکر است که درمان کیست در خانه خطرناک است. کیست دندانی یک بیماری جدی است که اغلب نیاز به یک رویکرد تخصصی و درمان حرفه‌ای دارد. استفاده از روش‌های خانگی مانند کمپرس گرما یا درمان‌های عامیانه مختلف، نه تنها بی‌اثر هستند؛ بلکه منجر به بدتر شدن وضعیت و عوارض نی می‌شوند. مداخله در خانه می‌تواند خطر عفونت و سایر عوارض را افزایش دهد.

بهترین راه‌حل در صورت مشکوک شدن به کیست دندان یا علائم مرتبط، مراجعه به دندانپزشک یا جراح متخصص است. فقط یک متخصص می‌تواند به درستی نوع کیست را تشخیص و کمک مؤثر و ایمن را تجویز نماید. هنگامی که یک تشخیص و نسخه حرفه‌ای دریافت کردید، توصیه‌ها را با دقت دنبال کنید.

پیشگیری از کیست دندان؛ روش‌های جلوگیری از ایجاد کیست دندانی

امکان پیشگیری و تشخیص زودهنگام کیست‌های دندانی نیز وجود دارد. برای اینکه به موقع بفهمید کیست دارید یا خیر، معاینات منظم و عکس‌برداری با اشعه ایکس از حفره دهان ضروری است. نکته اصلی در پیشگیری از کیست‌های دندانی، بهبود سلامت کلی حفره دهان و جلوگیری از ایجاد کیست‌های دندانی است. روش‌های جلوگیری از ایجاد کیست دندانی عبارت است از:

• رعایت بهداشت دهان و دندان، برای از بین بردن پلاک و بقایای مواد غذایی، بسیار مؤثر است. مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک برای معاینات پیشگیرانه و نظافت نیز برای تشخیص و درمان زودهنگام نیز مهم است.
• یک رژیم غذایی سالم غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی به تقویت دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند. همچنین خطر تشکیل کیست را کاهش می‌دهد.
• ترک سیگار و اجتناب از موقعیت‌های آسیب‌زا نیز به جلوگیری از تشکیل کیست دندان کمک می‌کند.

به طور کلی مراقبت منظم از وضعیت حفره دهان همراه با مشاوره منظم با دندانپزشک منجر به حفظ سلامت دندان‌ها می‌شود.

درمان کیست دندان در کلینیک دندانپزشکی تاج

در جلوگیری از کیست دندان رعایت بهداشت دهان و دندان و چکاپ دوره‌ای بسیار مؤثر است. اما در ایجاد کیست دندانی عوامل زیادی دخیل است. در این مطلب شما عزیزان را با انواع، روش درمانی و علائم کیست دندانی آشنا کردیم. بهترین روش تشخیص و درمان کیست دندانی مراجعه به دندانپزشک است.

متخصصان کلینیک دندانپزشکی تاج در خدمت شما عزیزان هستند تا تمام درمان‌های مرتبط با دندان را برای شما عزیزان به صورت شبانه روزی انجام دهند. نگران هزینه‌های درمان و مراقبت‌های دندانی خود و فرزندانتان نباشید. در کلینیک دندانپزشکی تاج می‌توانید هزینه‌های خود را به صورت اقساط پرداخت کنید. جهت مشاوره با متخصصان و رزرو وقت با شماره 91305400-021 تماس بگیرید. راه‌های ارتباطی دیگر با ما عبارت است از:

آدرس کلینیک: جنت آباد مرکزی، تقاطع نیایش (چهار راه ایرانپارس)، طبقه فوقانی بانک سپه، پلاک ۲

اینستاگرام: https://instagram.com/dentaj_clinic

سؤالات متداول

آیا کیست‌های دندانی می‌توانند بدون درد باشند؟

کیست دندان کیسه‌ای پر از مایع است که در داخل یا اطراف ریشه دندان ایجاد می‌شود. این کیست‌ها اغلب می‌توانند بدون درد یا علائم باشند؛ بنابراین تشخیص زودهنگام برای درمان مؤثر بسیار مهم است.

تفاوت آبسه با کیست دندانی چیست؟

کیست با آبسه تفاوت دارد. اگرچه از نظر ظاهری با هم شباهت‌هایی دارند. آبسه کیسه‌هایی سرشار از چرک هستند که درد نیز دارند. اما همه کیست‌ها عفونی نیستند. زمانی که کیست‌ها عفونی می‌شوند، آبسه به وجود می‌آید.

آیا اکثر کیست‌های دندانی خوش‌خیم هستند؟

بیشتر توده‌ها خوش‌خیم (غیر سرطانی) هستند. به ندرت، کیست‌های دندانی باعث ایجاد نوعی سرطان فک می‌شوند. گاهی اوقات کیست‌ها یا توده‌هایی در ناحیه فک ایجاد می‌شوند که تومورهای ادنتوژنیک نامیده می‌شوند؛ اما اغلب این تومورها خوش‌خیم (غیر سرطانی) هستند.

برداشتن کیست دندان چقدر دردناک است؟

برداشتن کیست معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و برای اکثر افراد دردی ایجاد نمی‌کند. معمولاً با یک عمل جراحی ساده می‌توان کیست را از بین برد.