ورم لثه؛ از علل تا راهکارهای خانگی و پزشکی برای بهبود سریع
ورم لثه که به التهاب و تورم لثه‌ها اشاره دارد فراتر از یک مشکل زیبایی، می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تر در بدن باشد و حتی به از دست دادن دندان‌ها منجر شود. با این حال، بسیاری از افراد به دلیل کمبود اطلاعات یا دست‌کم گرفتن این مشکل، به موقع به دندانپزشک مراجعه نمی‌کنند.
با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله از كلينيك تاج، به بررسی علل مختلف ورم لثه، علائم و نشانه‌های آن و بهترین راه‌های درمانی برای مقابله با این مشکل خواهیم پرداخت. اگر به دنبال راهکارهایی برای تسکین فوری و پیشگیری از بروز مشکلات دندانی هستید، ادامه این مقاله را از دست ندهید!
ورم لثه به چه معناست؟
ورم لثه به التهاب و تورم لثه‌ها گفته می‌شود که معمولاً به دلیل تجمع باکتری‌ها و پلاک روی دندان‌ها ایجاد می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث قرمزی، خونریزی و حساسیت لثه‌ها شود. اگر ورم درمان نشود، می‌تواند به بیماری جدی‌تری به نام پریودنتیت منجر شود که در آن بافت‌های نگهدارنده دندان‌ها تخریب می‌شوند.
علائم و نشانه‌ها؛ ورم لثه چه شکلی است؟
ورم لثه معمولاً با علائم ظاهری مشخصی همراه است. لثه‌های ورم کرده اغلب قرمز رنگ یا بنفش هستند و ممکن است براق و صاف به نظر برسند. یکی از بارزترین نشانه‌های ورم و التهاب لثه: خونریزی لثه‌ها هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان است. همچنین، لثه‌های ورم کرده ممکن است حساس‌تر شده و هنگام خوردن غذا یا نوشیدن مایعات دردناک شوند. از علائم شايع باد كردن لثه مي‌توان به موارد زير نيز اشاره كرد:
- بوی بد دهان: به دلیل تجمع باکتری‌ها و عفونت.
- تغییر در طعم غذاها: ممکن است طعم غذاها تغییر کند.
- لقی دندان‌ها: در مراحل پیشرفته بیماری.
در برخی موارد، ورم حتي می‌تواند باعث عقب‌نشینی لثه‌ها و نمایان شدن ریشه دندان‌ها شود.
انواع ورم لثه؛ درمان متناسب را با تشخیص پزشک دریافت نمایید!
از جمله انواع ورم لثه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ژنژیویت (التهاب لثه)
- پریودنتیت (بیماری لثه پیشرفته)
- ورم لثه ناشی از عفونت‌های باکتریایی، قارچی یا ویروسی
- ورم لثه ناشی از داروها یا بیماری‌های سیستمیک
برای هر کدام از انواع ورم لثه درمان‌های خاص تجویز می‌شود. پیشنهاد ما این است که به پزشک مراجعه و درمان متناسب با شرایط خود را دریافت نمایید.
علل ورم لثه؛ چه چيزي باعث باد كردن لثه مي‌شود؟
ورم لثه می‌تواند به دلایل مختلفی مانند: حساسیت به محصولات دهان و دندان، مشکلات دندانپزشکی مانند دندان‌های نامرتب یا پرکردگی‌های نادرست و عادات بد دهانی مانند سیگار کشیدن، ایجاد شود. در ادامه با جزئیات بیشتری به بررسی علل اصلی ورم لثه می‌پردازیم.
1. ذرات غذایی گیر کرده در دندان‌ها؛ ساده‌ترين علت علت ورم لثه پشت دندان
علت ورم لثه پشت دندان ممکن است يك مسئله ساده مانند گیر کردن ذرات غذا در دندان‌ها باشد. برای مثال، خوردن پاپ کورن ممکن است باعث گیر کردن تکه‌های سفت هسته ذرت بین دندان‌ها شود و گاهی در لثه‌ها جای بگیرد. این می‌تواند به راحتی باعث تحریک و تورم در آن ناحیه شود. در اکثر موارد، این علائم دوام زیادی ندارند و پس از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن برای پاک کردن ذرات غذا از بین می‌روند.
2. ژنژیویت؛ شايع‌ترين علت باد کردن لثه
ژنژیویت شایع‌ترین علت ورم لثه است. این بیماری لثه باعث التهاب و باد كردن لثه‌ها می‌شود. بسیاری از افراد نمی‌دانند که به ژنژیویت مبتلا هستند زیرا علائم آن ممکن است بسیار خفیف باشد. با این حال، اگر درمان نشود، ژنژیویت می‌تواند در نهایت به یک بیماری بسیار جدی‌تر به نام پریودنتیت و در نهایت از دست دادن دندان منجر شود.
ژنژیویت اغلب نتیجه بهداشت ضعیف دهان است که باعث تجمع پلاک روی خط لثه و دندان‌ها می‌شود. پلاک فیلمی است که از باکتری‌ها و ذرات غذا تشکیل شده و با گذشت زمان روی دندان‌ها رسوب می‌کند. اگر پلاک بیش از چند روز روی دندان‌ها باقی بماند، به تارتار تبدیل می‌شود.
تارتار پلاک سخت شده‌ای است که فقط با نخ دندان کشیدن و مسواک زدن قابل حذف نیست. در این مرحله است که باید به دندانپزشک مراجعه کنید، زیرا تجمع تارتار می‌تواند منجر به ژنژیویت شود. تجمع باکتری و پلاک‌ها می‌تواند منجر به تحلیل لثه نیز شود.
3. بارداری؛ علت هورموني ورم لثه
ورم لثه می‌تواند در دوران بارداری رخ دهد. هورمون‌های زیادی که بدن شما در دوران بارداری تولید می‌کند، ممکن است جریان خون در لثه‌های شما را افزایش دهند. این افزایش جریان خون می‌تواند باعث تحریک بیشتر لثه‌های شما و منجر به تورم شود.
این تغییرات هورمونی همچنین می‌تواند توانایی بدن شما را در مبارزه با باکتری‌هایی که معمولاً باعث عفونت لثه می‌شوند، کاهش دهد. این می‌تواند خطر ابتلا به ژنژیویت را افزایش دهد.
4. سوء تغذیه و كمبود برخي ويتامين‌ها؛ علتي براي باد كردن لثه
کمبود ویتامین‌ها، به ویژه ویتامین‌های B و C، می‌تواند باعث تورم لثه شود. به عنوان مثال، ویتامین C نقش مهمی در حفظ و ترمیم دندان‌ها و لثه‌های شما دارد. اگر سطح ویتامین C شما خیلی پایین بیاید، ممکن است دچار اسکوروی شوید. اسکوروی می‌تواند باعث کم‌خونی و بیماری لثه شود. البته در کشورهای توسعه یافته، سوء تغذیه غیر معمول است و اگر هم باشد، بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود.
5. عفونت؛ علت جدي ورم لثه پشت دندان
عفونت‌های ناشی از قارچ‌ها و ویروس‌ها می‌توانند باعث ورم لثه شوند. اگر شما تبخال دارید، ممکن است به يك بیماری به نام ژنژیواستوماتیت تبخالی حاد مبتلا شوید که باعث ورم لثه می‌شود. همچنین رشد بیش از حد مخمر طبیعی کاندیدا در دهان نيز می‌تواند باعث تورم لثه‌ها شود. حتي پوسیدگی دندان درمان نشده یا بیرون زدگی استخوان لثه بعد از کشیدن نيز می‌تواند منجر به آبسه دندان شود که یک تورم موضعی لثه است و نیاز به درمان توسط دندانپزشک دارد.
6. علل دیگر باد كردن لثه
اگرچه ممکن است کمتر رایج باشند، برخی مشکلات سلامتی دیگر نيز احتمال دارد باعث تورم لثه شوند. سایر علل احتمالی ورم لثه عبارتند از:
- عوارض جانبی برخی داروها
- حساسیت به محصولات دهانی مانند مواد تشکیل دهنده خمیر دندان یا دهانشویه
- استفاده از دندان مصنوعی، روکش یا سایر وسایل دندانپزشکی بد جا افتاده
- درمان ارتودنسی
- شکستگی ریشه
- دیابت کنترل نشده
- سیگار کشیدن یا استفاده از سایر محصولات دخانیات
- تغییرات هورمونی در دوران بلوغ، بارداری و یائسگی
- سرطان خون مانند لوسمی
در هر صورت، دندانپزشک سایر علائم فرد را بررسی کرده و سابقه پزشکی او را مرور می‌کند تا علت اصلی را تعیین کند.
آیا ورم لثه برطرف می‌شود؟
بله، ورم لثه با درمان مناسب می‌تواند برطرف شود. در برخی موارد، تورم حتی ممکن است به خودی خود بهبود یابد. برای مثال، اگر چیزی در لثه‌های شما گیر کرده باشد، پس از خارج کردن آن، تورم باید از بین برود. اما اگر بیماری لثه باعث ورم لثه شده باشد، احتمالا به درمان نیاز خواهید داشت. هرچه زودتر بیماری لثه را درمان کنید، شانس بیشتری برای داشتن سلامت دهان و دندان طولانی‌مدت خواهید داشت.
اگر عوامل دیگری باعث ورم شده‌اند، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما درمان مناسب را توصیه خواهد کرد. اما درمان خاص به علت اصلی بستگی دارد.
درمان ورم لثه؛ براي درمان باد کردن لثه دندان چه كنيم؟
اگر لثه‌های شما بیش از دو هفته متورم هستند، ضروری است که با یک دندانپزشک مشورت کنید. دندانپزشک ممکن است سؤالاتی در مورد زمان شروع علائم و دفعات بروز آن‌ها از شما بپرسد. بررسی‌های لازم شامل عکس‌برداری کامل دهان برای ارزیابی از دست دادن استخوان و احتمالاً آزمایش خون برای بررسی وجود عفونت خواهند بود. همچنین، دندانپزشک ممکن است از شما بپرسد که آیا باردار هستید یا تغییرات اخیر در رژیم غذایی‌تان داشته‌اید. بسته به علت اصلی ورم لثه</strong>، درمان‌های مختلفی ممکن است توصیه شود:
- دهانشویههای ضد باکتری: این محصولات می‌توانند به پیشگیری از ژنژیویت و کاهش پلاک دندانی کمک کنند.
- خمیردندان‌های خاص: دندانپزشک ممکن است استفاده از خمیردندان‌های مخصوص را توصیه کند.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورتی که ورم ناشی از عفونت باکتریایی باشد، ممکن است دندانپزشک آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
در موارد شدیدتر از ژنژیویت، مانند پریودنتیت متوسط یا پیشرفته، ممکن است به جراحی یا پیوند لثه نیاز باشد. یکی از گزینه‌های رایج درمان، جرمگیری و صیقل‌دهی ریشه است. در این روش، دندانپزشک پلاک دندان، جرم یا تارتار را از روی ریشه‌های دندان می‌تراشد تا لثه‌ها بهبود یابند.
درمان خانگي ورم لثه؛ در خانه براي باد كردگي لثه چه مي‌توان كرد؟
اگرچه مراجعه به دندانپزشک برای درمان قطعی ضروری است، اما برخی درمان‌های خانگی می‌توانند به تسکین علائم و بهبود روند بهبود کمک کنند. در ادامه چهار راهکار درمان خانگی و طب سنتی برای درمان باد كردن لثه دندان آورده شده است:
1. قرقره با روغن نارگیل؛ محبوب‌ترين درمان تورم لثه در طب سنتي
قرقره كردن با روغن، که اخیراً به یکی از روش‌های محبوب برای بهبود بهداشت دهان و دندان تبدیل شده است، شامل چرخاندن روغن نارگیل در دهان به مدت چند دقیقه است. این روش، که شواهد علمی قابل توجهی از اثرات مثبت آن وجود دارد، به کاهش تجمع پلاک و مبارزه با ورم لثه کمک می‌کند.
برای انجام قرقره با روغن، حدود یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل را به مدت ۵ دقیقه در دهان بچرخانید و پس از اتمام، روغن را به سطل آشغال تف کنید، زیرا در دمای اتاق سفت می‌شود و ریختن آن در چاه فاضلاب ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. با عادت کردن به این روش، می‌توانید زمان چرخاندن روغن را به ۱۵ دقیقه افزایش دهید. همچنین، می‌توانید از روغن کنجد به عنوان جایگزین استفاده کنید، اگرچه شواهد علمی در مورد آن کمتر است.
2. شستشوی دهان با آب نمک؛ درمان عالي براي انواع ورم لثه
شستشوی دهان با آب نمک یک روش مؤثر برای درمان التهاب لثه یا ژنژیویت و کاهش علائم آن است. تحقیقات نشان داده‌اند که این روش می‌تواند به بهبود زخم‌های لثه ناشی از ژنژیویت کمک کند و سطح باکتری‌های مضر را کاهش دهد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۶ نشان داد که شستشوی دهان با آب نمک به درمان زخم‌های لثه کمک می‌کند و مطالعه‌ای جدیدتر نیز تأیید کرده است که استفاده از دهانشویه حاوی نمک دریا می‌تواند به کاهش باکتری‌های ژنژیویت کمک کند. شستشوی دهان با آب نمک همچنین می‌تواند به بهبود لثه‌ها بعد از جراحی‌های لثه، از جمله جراحی‌های پریودنتال، کمک کند.
برای تهیه محلول آب نمک یک قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان (۲۴۰ میلی‌لیتر) آب گرم مخلوط کنید. محلول را به آرامی به مدت ۳۰ ثانیه در دهان بچرخانید و از قورت دادن آن خودداری کنید. پس از اتمام کار، محلول را بیرون بریزید. این کار را سه بار در روز تا زمانی که ورم لثه‌هایتان کمتر شوند تکرار کنید.
3. درمان باد کردن لثه دندان با جوش شیرین؛ روشي موثر و ساده
جوش شیرین که معمولاً در پخت‌وپز و تمیزکاری استفاده می‌شود، می‌تواند به پاک کردن پلاک دندان، نرم کردن جرم و پیشگیری از ورم لثه (ژنژیویت) کمک کند. یکی از روش‌های مؤثر استفاده از جوش شیرین، تهیه خمیر دندان خانگی است.
برای درمان طبیعی باد كردن لثه با جوش شیرین، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- تهیه خمیر جوش شیرین: یک قاشق چای‌خوری جوش شیرین را با مقدار مناسبی آب گرم مخلوط کنید تا به غلظت دلخواه برسید. اگر خمیر غلیظ شد، به آرامی آن را به مدت ۳۰ ثانیه روی لثه‌های خود بمالید و سپس دهان خود را با آب نمک گرم بشویید. اگر محلول رقیق‌تری درست کردید، آن را به مدت ۳۰ ثانیه در دهان بچرخانید و سپس بیرون بریزید.
- استفاده از خمیر دندان حاوی جوش شیرین: استفاده از خمیر دندان‌های حاوی جوش شیرین نیز می‌تواند به بهبود سلامت لثه‌های شما کمک کند.
این روش‌ها را تا ۳ بار در روز تکرار کنید. رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان به پیشگیری از ورم کمک خواهد کرد.
4. استفاده از ژل زردچوبه موضعی؛ روشي عالي براي درمان خانگی ورم لثه دندان عقل
زردچوبه با خاصیت ضد التهابی خود می‌تواند به درمان خانگی ورم لثه کمک کند. ماده فعال کورکومین در زردچوبه، به کاهش التهاب و بهبود سلامت لثه‌ها کمک می‌کند. بررسی علمی در سال ۲۰۱۶ نشان داده است که زردچوبه می‌تواند در پیشگیری و درمان ژنژیویت مؤثر باشد. برای تهیه و استفاده از ژل موضعي زردچوبه به صورت زیر عمل کنید:
- یک قاشق چای‌خوری زردچوبه (یا کورکومین) را با کمی آب گرم مخلوط کنید تا به غلظت دلخواه برسید.
- ژل حاصل را به آرامی روی لثه‌های حساس خود بمالید و بگذارید به مدت ۱۰ دقیقه بماند.
- سپس دهان خود را با آب گرم بشویید تا ژل زردچوبه کاملاً پاک شود. از قورت دادن ژل خودداری کنید.
- این روش را ۲ بار در روز تکرار کنید.
استفاده از زردچوبه به ویژه برای درمان خانگی ورم لثه تك دندان مثل دندان عقل يا ورم لثه پشت دندان جلو مؤثر است و می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. همچنین، برخی افراد پیشنهاد می‌کنند که جوش شیرین، زردچوبه و نمک را با هم مخلوط کرده و روی لثه‌های خود بمالند.
این درمان‌های خانگی و طب سنتی می‌توانند به کاهش علائم و بهبود وضعیت لثه‌ها کمک کنند. با این حال، اگر ورم لثه ادامه یافت یا شدت یافت، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید.
چه زماني بايد براي درمان ورم لثه به پزشك مراجعه كرد؟
اگر ورم لثه شما بیش از دو هفته طول کشید یا با روش‌های خانگی بهبود نیافت، باید به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. همچنین، اگر علائم ورم همراه با خونریزی شدید، درد شدید، لقی دندان‌ها، یا تب بالا همراه است، این می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری مانند بیماری پریودنتال یا عفونت باشد که نیاز به درمان پزشکی فوری دارد. مراجعه به پزشک در این شرایط به تشخیص دقیق و دریافت درمان مناسب کمک می‌کند و از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری می‌کند.
لثه‌های سالم در كلينيك دندان‌پزشكي شبانه روزي تاج؛ کلید لبخندی زیبا!
ورم لثه یک مشکل شایع دهان و دندان است که می‌تواند دلایل مختلفی از جمله بیماری لثه، عفونت، آسیب و برخی داروها داشته باشد. اگرچه برخی درمان‌های خانگی می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند، اما درمان قطعی التهاب لثه نیازمند مراجعه به دندانپزشک و تشخیص دقیق علت اصلی است. درمان می‌تواند شامل پاکسازی دندان، استفاده از دهانشویههای خاص، آنتی‌بیوتیک‌ها و در موارد شدیدتر، جراحی باشد.
با توجه به اهمیت لثه‌ها در سلامت دهان و دندان و ارتباط آن با بیماری‌های عمومی بدن، پیشگیری از ورم لثه از طریق رعایت بهداشت دهان و دندان، مراجعه منظم به دندانپزشک و درمان به موقع مشکلات لثه‌ای بسیار مهم است. همچنین، افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت باید مراقبت ویژه‌ای از لثه‌های خود داشته باشند.
برای دریافت مشاوره و درمان تخصصی در زمینه ورم لثه و سایر مشکلات دندانپزشکی، کلینیک دندانپزشکی شبانه‌روزی تاج آماده خدمت‌رسانی به شماست. با تماس با ما از طریق شماره تلفن 02191304790 وقت ملاقات خود را تعیین کنید و از خدمات حرفه‌ای و باکیفیت ما بهره‌مند شوید. تیم ما با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و تخصص‌های روز دنیا، در هر زمان آماده پاسخگویی به نیازهای شماست.
سوالات متداول
1. چرا لثه‌هایم متورم شده‌اند؟
ورم لثه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله:
- بیماری لثه
- عفونت
- آسیب
- مصرف برخي داروها
- حساسیت‌ها
2- درمان ورم لثه چگونه است؟
درمان ورم لثه به علت اصلی آن بستگی دارد. در برخی موارد، درمان‌های خانگی مانند مسواک زدن منظم و استفاده از دهانشویههای ضد باکتری می‌تواند موثر باشد. اما در موارد جدی‌تر، ممکن است نیاز به درمان‌های حرفه‌ای مانند جرمگیری، جراحی لثه یا مصرف آنتی‌بیوتیک باشد.
3- آیا می‌توان از ورم لثه پیشگیری کرد؟
بله، با رعایت بهداشت دهان و دندان به طور منظم، می‌توان از بروز ورم لثه پیشگیری کرد. مسواک زدن دو بار در روز، استفاده از نخ دندان، مراجعه منظم به دندانپزشک و تغذیه سالم از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری هستند.
4- چرا فقط لثه پشت يك دندانم ورم كرده است؟
اگر فقط لثه اطراف یک دندان متورم شده است، ممکن است به دلیل گیر کردن غذا در لثه باشد که با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن رفع می‌شود. اما تورم می‌تواند نشانه آبسه دندان نيز باشد که به دو نوع تقسیم می‌شود: آبسه پری‌آپیکال (عفونت در پالپ دندان) و آبسه پریودنتال (کیسه چرک در اطراف دندان). هر دو نوع آبسه نیاز به درمان فوری دارند تا از گسترش عفونت به سایر قسمت‌های بدن جلوگیری شود.
5- چه غذاهایی برای ورم لثه مفید هستند؟
غذاهایی که سرشار از ویتامین C و آنتی‌اکسیدان هستند، برای سلامت لثه‌ها مفیدند. میوه‌ها و سبزیجات تازه، آجیل و دانه‌ها از جمله این غذاها هستند.
6- برای ورم لثه چه قرصی بخوریم؟
برای درمان ورم لثه، معمولاً از داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن استفاده می‌شود که به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. در مواردی که ورم لثه ناشی از عفونت باکتریایی است، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی‌سیلین یا مترونیدازول تجویز کند. مهم است که برای دریافت درمان مناسب و جلوگیری از عوارض، حتماً با پزشک یا دندانپزشک مشورت کنید.
7- آیا ورم لثه می‌تواند باعث بیماری‌های دیگر شود؟
بله، بیماری لثه می‌تواند با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت، زایمان زودرس و برخی سرطان‌ها مرتبط باشد.