تحلیل لثه در کودکان؛ زنگ خطر خاموش برای سلامت دندان‌ها
تحلیل لثه در کودکان به وضعیتی گفته می‌شود که در آن بافت لثه از روی دندان به سمت عقب رفته و بخشی از ریشه دندان نمایان می‌شود. برخلاف تصور بسیاری از افراد تحلیل لثه فقط مختص بزرگسالان نیست بلکه در بسیاری از کودکان نیز دیده می‌شود. چنانچه مشکل تحلیل لثه به موقع تشخیص داده نشود، روی رشد طبیعی دندان‌ها و سلامت دهان تأثیر جدی می‌گذارد.
عوامل متعددی مانند: مسواک زدن غلط، عفونت‌های مزمن دهان، مشکلات مادرزادی، استفاده از ارتودنسی و حتی عادت‌هایی مانند دندان قروچه در خواب در بروز تحلیل لثه در کودکان نقش دارند. جالب است که بدانید در بیشتر موارد، تحلیل لثه در کودکان به شکل خفیف (ژنژیویت) بروز می‌کند. در نتایج حاصل از یک مطالعه مشخص شد حدود ۴۹.۲٪ از کودکان دچار ژنژیویت خفیف هستند.
در این سری از مقالات کلینیک تاج به عنوان تخصصی‌ترین دندانپزشکی شبانه روزی غرب تهران، قصد داریم در خصوص علت تحلیل لثه در کودکان، راه‌های تشخیص، درمان‌های مؤثر و راهکارهای پیشگیری از آن صحبت کنیم. مانند همیشه، مهمان مقاله ما باشید تا در خصوص این موضوع جذاب بیشتر بدانید.
چگونه تحلیل لثه در کودکان ایجاد شده و چرا نگران‌کننده است؟
تحلیل لثه در کودکان در واقع به فرایندی گفته می‌شود که در آن بافت نرم لثه به تدریج به سمت عقب رفته و بخش بیشتری از دندان یا ریشه آن نمایان می‌شود.این مشکل علاوه بر تغییر ظاهر دندان‌ها و لبخند کودک، وضعیت و ساختار بافت نگهدارنده دندان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
تحلیل بافت لثه به مرور زمان باعث افزایش حساسیت به دما و افزایش خطر پوسیدگی دندان می‌شود. یکی از اصلی‌ترین دلایل تحلیل لثه در سنین پایین، عفونت لثه کودکان است. عفونت‌های باکتریایی ناشی از بهداشت دهان نامناسب، باعث التهاب مزمن لثه شده و به تدریج سبب تحلیل بافت لثه می‌شود. توجه داشته باشید چنانچه التهاب لثه به موقع تشخیص داده نشده و درمان نشود، عفونت به بافت‌های دیگر سرایت کرده و باعث آسیب دائمی به لثه و استخوان اطراف دندان می‌شود.
مهم‌ترین دلایل تحلیل لثه در کودکان؛ از عفونت شدید تا مسواک زدن غلط
تحلیل لثه در کودکان همیشه نتیجه‌ی یک عامل مشخص نیست. در بیشتر مواقع مجموعه‌ای از عوامل محیطی، بهداشتی و گاهی ژنتیکی در بروز تحلیل لثه نقش دارند. خوشبختانه تعداد زیادی از این دلایل ساده و قابل پیشگیری هستند؛ اما تعدادی دیگر مانند ژنتیک نیاز به بررسی تخصصی و مداخله درمانی دارند. از میان عوامل مختلف، عفونت درمان نشده دندان و مسواک زدن نادرست بیش‌ترین سهم را در ابتلا به حساسیت دندان کودکان و تحلیل لثه دارند.
|
عوامل مؤثر در تحلیل لثه کودک |
توضیحات مربوط به علت تحلیل لثه |
|
عفونت لثه و بیماری‌های مرتبط با دهان |
ایجاد التهاب مزمن و تخریب بافت لثه به دلیل رشد بیش از حد باکتری‌ها |
|
فشار زیاد هنگام مسواک زدن |
عقب رفتن تدریجی لثه به دلیل استفاده اشتباه از مسواک و فشار زیاد دست روی لثه |
|
دندان قروچه شبانه |
فشار مداوم روی لثه و استخوان فک در طول خواب |
|
نصب نادرست ارتودنسی |
تحریک فیزیکی لثه و ایجاد التهاب به دلیل فشار نامناسب ناشی از ارتودنسی |
|
مشکلات ساختاری یا ژنتیکی |
ناهنجاری‌های مادرزادی که بافت لثه را ضعیف‌تر و نازک‌تر از حد طبیعی می‌کند |
|
بهداشت دهان نامناسب |
باقی ماندن پلاک و مواد غذایی بین دندان‌ها و رشد باکتری‌های ایجاد کننده التهاب |
در صورت مشاهده هرگونه علائم مانند: عقب‌رفتگی لثه، خونریزی مداوم یا حساسیت دندان کودکان، باید سریعا برای بررسی علت آن اقدام کرد. مراجعه سریع به دندان پزشک از پیشرفت تحلیل لثه جلوگیری کرده و مانع از ایجاد آسیب‌های عمیق‌تر به بافت دهان کودک می‌شود.
تاثیر ناهنجاری‌های فک و دندان؛ ارتباط ارتودنسی با تحلیل لثه
قرارگیری نامرتب دندان‌ها در قوس فک، باعث ایجاد فشارهای غیرطبیعی روی بافت لثه و استخوان اطراف دندان می‌شود. این فشارها در طول زمان منجر به تحلیل لثه، افزایش عمق لثه و حتی لق شدن دندان‌ها خواهد شد. یکی از دلایل شایع تحلیل لثه در کودکان، عدم درمان به موقع ناهنجاری‌های فک و دندان است.
ارتودنسی کودکان و استفاده درست از پلاک در سنین مناسب، علاوه بر زیبایی لبخند، فشار روی لثه و استخوان فک را کاهش می‌دهد. با ارتودنسی به موقع، میزان فشار و تماس بین دندان‌ها تنظیم شده و از آسیب مکانیکی به لثه جلوگیری می‌شود. در نتیجه،احتمال التهاب و تحلیل لثه کاهش می‌یابد.
علائم هشداردهنده تحلیل لثه؛ چه زمانی باید به دندان پزشک مراجعه کرد؟
تحلیل لثه در کودکان معمولاً به تدریج ایجاد می‌شود. به همین دلیل در مراحل اولیه درد یا نشانه‌های واضحی ندارد. با این حال والدین باید از طریق شناخت علائم اولیه این عارضه، سریعا نسبت به بررسی وضعیت دهان کودک اقدام کنند. مراجعه به متخصص دندانپزشکی اطفال در مراحل ابتدایی تحلیل یا ورم لثه کودکان، روند درمان را ساده‌تر و مؤثرتر می‌کند. در ادامه به مهم‌ترین علائم هشداردهنده تحلیل لثه در کودکان اشاره می‌کنیم.
- عقب رفتن تدریجی لثه و دیده شدن بخشی از ریشه دندان
- خونریزی لثه هنگام مسواک زدن
- قرمزی یا تورم لثه
- حساسیت به نوشیدنی‌های سرد یا گرم
- بوی بد و مداوم دهان
- درد لثه در کودکان
- ناراحتی لثه هنگام جویدن
- احساس لق شدن دندان‌ها
نکته: توجه داشته باشید در صورت بروز بیش از 2 علائم از موارد بالا باید سریعا برای بررسی وضعیت لثه و شروع درمان احتمالی اقدام فرمایید.
درمان تحلیل لثه در کودکان؛ از روش‌های ساده تا مداخلات تخصصی
درمان تحلیل لثه در کودکان و کاهش التهاب آن به میزان یا شدت آسیب بافت لثه، علت زمینه‌ای و وضعیت کلی دهان بستگی دارد. در مراحل اولیه استفاده از انواع درمان خانگی تحلیل لثه مانند: ماساژ لثه با عصاره گل ختمی به دلیل خاصیت ضد التهابی و استفاده از دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده مخصوص مؤثر هستند. در مراحل پیشرفته‌تر نیاز به درمان‌های تخصصی و گاهی مداخلات جراحی وجود دارد.
|
روش درمانی |
نحوه انجام |
اثرات درمانی |
|
جرم‌گیری |
پاکسازی و حذف پلاک و رسوبات زیر لثه |
کاهش التهاب و پیشگیری از تحلیل بیشتر لثه |
|
تزریق یا مصرف آنتی‌بیوتیک |
تجویز دارو برای کنترل عفونت‌های لثه |
کاهش میزان میکروب و التهاب |
|
استفاده از دهان‌شویه ضد باکتری |
مصرف روزانه طبق دستور پزشک |
کاهش پلاک باکتری و ترمیم جزئی بافت لثه |
|
اصلاح عادات مسواک زدن |
آموزش تکنیک صحیح مسواک زدن با مسواک نرم | پیشگیری از آسیب دیدگی بیشتر لثه |
|
استفاده از ارتودنسی |
نصب فضا نگهدار دندان کودک یا بریس با فشار کنترل شده |
جلوگیری از فشردگی دندان‌ها و فشار زیاد به لثه |
| جراحی پیوند لثه | پیوند بافت سالم از بخش‌های دیگر دهان به ناحیه آسیب دیده |
ترمیم خط لثه |
|
ژل تحلیل لثه |
ماساژ لثه با مقدار از ژل |
جلوگیری از تحلیل و التهاب لثه |
تشخیص میزان تحلیل لثه در کودکان بر اساس معاینه بالینی دقیق، بررسی سوابق پزشکی، ارزیابی شاخص‌های مرتبط با لثه و عکس‌برداری پانورامیک صورت می‌گیرد. پس از بررسی وضعیت لثه کودک، اقدامات لازم برای درمان انجام می‌شود.
پیشگیری از تحلیل لثه در کودکان؛ اهمیت آموزش بهداشت
پیشگیری از تحلیل لثه باید از همان سال‌های ابتدایی زندگی کودک آغاز شود. آموزش درست مسواک زدن، تشویق به استفاده از نخ دندان، و مراجعه منظم به دندان‌پزشک از اصول اساسی پیشگیری به شمار می‌روند. کودکان باید یاد بگیرند که بهداشت دهان، بخشی از روتین روزانه آن‌ها است.
انتخاب محصولات بهداشتی مناسب نیز اهمیت بالایی دارد. استفاده از خمیر دندان کودکان که فاقد ترکیبات ضد عفونی کننده قوی و فلوراید زیاد است، از بروز التهاب، تحلیل و ورم لثه کودکان جلوگیری می‌کند. خمیر دندان‌های بزرگسال معمولاً برای لثه حساس کودکان مناسب نیستند و باعث آسیب بیشتر می‌شوند.
نقش تغذیه در سلامت لثه کودکان؛ ویتامین‌ها و مواد معدنی مؤثر
تغذیه سالم نقش کلیدی در رشد و استحکام بافت لثه دارد. رژیم غذایی متعادل که سرشار از ویتامین C، ویتامین D، کلسیم و فسفر است، به تقویت ساختار لثه و استخوان فک کمک می‌کند. کمبود این مواد در سنین رشد، بافت لثه را ضعیف کرده و زمینه ساز التهاب و تحلیل لثه خواهد بود.
مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه،مخصوصا مرکبات، توت‌فرنگی و بروکلی، منبع مناسبی برای دریافت ویتامین‌ها است. همچنین مواد مغذی دیگری مانند: لبنیات، تخم مرغ، مغزها و حبوبات، تأمین‌کننده مواد معدنی مورد نیاز برای سلامت بافت لثه هستند.
والدین باید مراقب مصرف مواد خوراکی فراوری شده و حاوی قند زیاد باشند. این خوراکی‌ها علاوه بر پوسیدگی دندان، از طریق افزایش باکتری‌های دهان، سبب التهاب و عقب رفتگی بیشتر لثه می‌شود. داشتن تغذیه صحیح و رعایت مراقبت‌های بهداشتی در پیشگیری از تحلیل لثه موثر است.
ارتباط وضعیت سلامتی با تحلیل لثه در کودکان؛ تاثیر بیماری‌ها روی تحلیل لثه
سلامت دهان و دندان، ارتباط مستقیمی با وضعیت عمومی بدن دارد. ابتلا به بیماری‌هایی مانند: دیابت نوع ۱، نقص سیستم ایمنی و مشکلات خونی در کودکان می‌توانند مقاومت بدن در برابر التهاب‌ها کاهش داده و سبب تحلیل لثه شوند. والدین دارای کودکان مبتلا به بیماری زمینه‌ای، باید به صورت منظم وضعیت دندان کودک را بررسی کرده و در صورت نیاز از روش‌های درمان خانگی تحلیل لثه استفاده کنند.
همچنین مصرف تعدادی از داروهایی که برای درمان بیماری‌های مزمن تجویز می‌شوند، از طریق کاهش ترشح بزاق یا تغییر فلور باکتری‌های دهان، محیطی مناسبی برای رشد باکتری‌های مضر فراهم می‌کنند. متاسفانه این موارد اولین گام‌ها برای تحلیل لثه در کودک هستند.
دندان‌پزشکان متخصص اطفال معمولاً در ارزیابی‌های اولیه، سابقه پزشکی کودک را به دقت بررسی می‌کنند. در مواردی که تحلیل لثه بدون علت مشخص ایجاد شود، بررسی سلامت عمومی کودک اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. لثه سالم، بازتابی از وضعیت کلی سلامت بدن کودک است.
دندانپزشکی شبانه‌روزی تاج؛ تجربه‌ای آرام و حرفه‌ای برای درمان لثه کودکان
کلینیک دندان پزشکی تاج با ارائه خدمات تخصصی در تمام حوزه‌های دندانپزشکی، در هر ساعت از شبانه‌روز آماده خدمت‌رسانی و درمان بیماران مختلف است. این کلینیک مجهز به تیمی از دندان‌پزشکان متخصص و با تجربه بوده و از شیوه‌های درمانی پیشرفته برای تمامی مشکلات دهان و دندان استفاده می‌کنند. در دندانپزشکی تاج، سلامت دهان و دندان شما در اولویت است. اگر به دنبال بهترین خدمات برای درمان مشکلات مرتبط با دهان و دندان کودک هستید، با متخصصان کلینیک تاج در ارتباط باشید.
آدرس کلینیک تاج: جنت آباد مرکزی، تقاطع نیایش ( چهار راه ایرانپارس) طبقه فوقانی بانک سپه
صفحه اینستاگرام کلینیک دندانپزشکی تاججمع بندی؛ تحلیل لثه کودک مشکلی بی صدا اما بسیار جدی
تحلیل لثه یکی از مشکلات جدی در دهان کودکان است که اغلب به دلیل مسواک زدن غلط، ژنتیک و تغذیه نادرست بروز می‌کند. متداول‌ترین روش‌های درمان برای تحلیل لثه شامل: استفاده از دهان شویه‌های ضدباکتری، ژل تحلیل لثه، جرم‌گیری تخصصی، استفاده از فضا نگهدار دندان کودک و در موارد شدیدتر جراحی پیوند لثه است. در این رابطه مشاوره با متخصصان با تجربه کلینیک دندانپزشکی، اولین قدم هوشمندانه برای شروع درمان سریع و اصولی است.
یافته‌های علمی اخیر نشان داده‌اند که نوع و میزان باکتری‌های موجود در دهان کودک نیز نقش مهمی در تحلیل لثه دارد. تجویز پروبیوتیک‌ها و استفاده از برخی مکمل‌های خاص می‌توان به تعادل میکروبی دهان کمک کرده و از بروز عفونت‌های مضر جلوگیری کرد. این یافته‌ها نشان‌دهنده راه‌های جدید برای تقویت سلامت لثه کودکان و جلوگیری از تحلیل لثه هستند.
سوالات متداول
1- آیا تحلیل لثه در کودکان قابل برگشت است؟
در صورتی که روند درمان را کامل طی کرده و به موارد تغذیه‌ای و بهداشت دهان و دندان توجه کنند، تحلیل لثه قابل برگشت نیست.
2- آیا مسواک زدن زیاد می‌تواند باعث تحلیل لثه شود؟
بله؛ استفاده از مسواک زبر با فشار زیاد می‌تواند بافت لثه را تحریک کرده و به مرور سبب تحلیل لثه شود.
3- تحلیل لثه بیشتر در چه سنی از کودکان دیده می‌شود؟
تحلیل لثه در کودکان 6 سال (سن رویش دندان‌های دائمی) به علت حساسیت بالای لثه، بیشتر دیده می‌شود. به همین دلیل در این سن رعایت بهداشت دهان و دندان اهمیت بیشتری دارد.
4- چگونه التهاب باعث تحلیل لثه در کودکان می‌شود؟
التهاب لثه یا ژنژیویت منجر به تجمع پلاک دندان می‌شود. تجمع مقدار زیاد پلاک دندان نیز به مرور زمان سبب تحلیل لثه می‌گردد. التهاب لثه با قرمزی، تورم و خونریزی لثه شروع شده و اگر درمان نشود منجر به تحلیل لثه و بروز مشکلات جدی‌تر می‌شود.
5- آیا فشار ناشی از دندان‌های نهفته در ایجاد تحلیل لثه موثر است؟
بله، دندان نهفته فشار زیادی به لثه وارد کرده و موجب تحلیل آن شوند.. در برخی موارد دندان پزشکان از روش‌های درمانی مانند کشیدن دندان‌های نهفته برای جلوگیری از تحلیل لثه استفاده می‌کنند.