افتادن دندان شیری؛ ترتیب افتادن و بررسی مواردی که نیاز به مراجعه به دندانپزشک دارد!

افتادن دندان شیری (deciduous teeth loss) یکی از فرآیندهای طبیعی در دوران کودکی است که بسیاری از والدین با آن مواجه می‌شوند. این فرآیند بخشی از چرخه رشد و تکامل دندان‌های کودک است، اما برای بسیاری از والدین سوالاتی مانند “چه زمانی باید منتظر افتادن دندان شیری باشند؟” و “چرا این دندان‌ها می‌افتند؟” پیش می‌آید.

در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی تاج، به‌طور کامل به موضوع افتادن دندان شیری می‌پردازیم و جزئیات علمی و عملی آن را شرح می‌دهیم.

چرا دندان‌های شیری می‌افتند؟ فرآیند طبیعی یا نیاز به مراقبت ویژه!

افتادن دندان‌های شیری (deciduous teeth loss)، یک رویداد طبیعی و ضروری در رشد کودکان است. دندان‌های شیری که از حدود ۶ ماهگی شروع به رویش می‌کنند، نقش مهمی در تغذیه و تکلم کودک ایفا می‌کنند. اما با رشد فک و صورت، دندان‌های دائمی (permanent teeth) شروع به رشد می‌کنند و به تدریج جایگزین دندان‌ شیری می‌شوند.

چرا دندان‌های شیری می‌افتند؟

فرآیند افتادن دندان‌های شیری یک فرآیند فیزیولوژیکی است و به‌طور طبیعی توسط بدن کودک هدایت می‌شود. دلایل اصلی این پدیده عبارتند از:

• رشد دندان‌های دائمی: با بزرگ شدن کودکان، دندان‌های دائمی، شروع به رشد می‌کنند. این دندان‌ها به ریشه‌های دندان‌های شیری فشار می‌آورند و باعث تحلیل رفتن آن‌ها می‌شوند.
• تغییر ساختار فک: فک کودکان نیز با رشد آن‌ها بزرگ‌تر می‌شود و به همین دلیل به فضای بیشتری برای دندان‌های دائمی نیاز دارد.
• تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران کودکی نیز در فرآیند افتادن دندان‌های شیری نقش دارند. زود افتادن دندان شیری و بلوغ زودرس به هم مربوط می‌شوند.

به طور خلاصه، رویش دندان شیری و دائمی، یک فرایند طبیعی است که برای جایگزینی دندان‌های کوچک و شیری با دندان‌های دائمی و بزرگ‌تر رخ می‌دهد. این فرآیند به رشد صحیح فک و صورت کودک کمک می‌کند.

سن شروع افتادن دندان شیری؛ دندان شیری در چه سنی می افتد؟

اگر کنجکاوید بدانید که دندان شیری از چند سالگی می افتد، بادی گفت که سن افتادن دندان شیری معمولاً از حدود 6 سالگی شروع می‌شود و تا حدود 12 سالگی ادامه پیدا می‌کند. البته این زمان‌بندی در هر کودک متفاوت است و در بعضی از کودکان ممکن است این فرآیند دیرتر یا زودتر شروع شود. اولین دندان‌ شیری که می‌افتد، معمولاً دندان‌ جلو (دندان‌های پیش) است.

ترتیب افتادن دندان شیری کودکان

ترتیب افتادن دندان‌های شیری در کودکان مختلف ممکن است کمی متفاوت باشد، اما به طور کلی یک الگوی مشخصی وجود دارد. معمولاً دندان‌های جلویی پایین ابتدا لق می‌شوند و سپس دندان‌های جلویی بالا. اگر کنجکاوید بدانید که دندان آسیاب شیری در چه سنی می افتد، بایدگفت که پس از دندان‌های جلویی، دندان‌های کناری و دندان‌های آسیاب شیری به ترتیب می‌افتند.

به طور خلاصه، افتادن دندان شیری یک فرآیند طبیعی است که به دلیل فشار دندان‌های دائمی بر ریشه‌های دندان‌های شیری اتفاق می‌افتد. این فرآیند در سنین مشخصی آغاز می‌شود و ترتیب مشخصی دارد که در بیشتر موارد، برای کودکان کاملاً طبیعی است.

چه زمانی باید نگران افتادن دندان‌های شیری شد؟

هرچند که افتادن دندان شیری معمولاً یک فرآیند طبیعی است، در برخی موارد ممکن است نگرانی‌هایی در مورد این موضوع پیش بیاید. برخی والدین ممکن است نگران باشند که چرا دندان‌های شیری فرزندشان دیرتر از حد معمول می‌افتند یا اصلاً نمی‌افتند و برای افتادن دندان شیری چه باید کرد.

از عوامل تاثیرگذار بر زمان افتادن دندان‌ شیری کودکان و اینکه دندان شیری کی می افتد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ژنتیک: یکی از اصلی‌ترین علت دیر افتادن دندان شیری، ژنتیک است. اگر والدین دندان‌های شیری خود را دیرتر از دیگران از دست داده باشند یا افتادن دندان شیری در 5 سالگی را تجربه کرده باشند، احتمال دارد که فرزندشان نیز به همین شکل دندان‌های شیری خود را دیرتر یا زودتر از دست بدهد.
• سلامت دندان‌ها: برخی مشکلات دندانی مانند پوسیدگی شدید یا التهاب لثه می‌تواند بر روند افتادن دندان شیری تأثیر بگذارد و باعث تاخیر در این فرآیند شود.
• تغذیه کودک: تغذیه مناسب نقش مهمی در رشد دندان‌ها دارد. کمبود کلسیم، ویتامین D و دیگر مواد مغذی می‌تواند تأثیر منفی بر سلامت دندان‌ها و زمان افتادن آن‌ها داشته باشد.

اگر کودک شما تا سن 8 یا 9 سالگی دندان‌های شیری خود را از دست ندهد یا اگر دندان‌ها در سنین معمولی می‌افتند، اما بعد از آن مدت طولانی طول می‌کشد تا دندان‌های دائمی رشد کنند، ممکن است لازم باشد با دندانپزشک مشورت کنید. همچنین، اگر کودک دچار درد، التهاب یا خونریزی غیرمعمول در ناحیه دندان‌های شیری است، باید سریعا برای بررسی و درمان به دندانپزشک مراجعه شود.

چگونه به کودکان در زمان افتادن دندان شیری کمک کنیم؟

افتادن دندان شیری برای بسیاری از کودکان تجربه‌ای هیجان‌انگیز است، اما در برخی موارد می‌تواند باعث نگرانی یا درد برای کودک شود. به همین دلیل، والدین باید از نکات و روش‌هایی برای تسهیل این فرآیند آگاه باشند.

• مراقبت از لثه‌ها: یکی از نکاتی که باید در نظر گرفت، مراقبت از لثه‌های کودک است. به‌ویژه زمانی که دندان شیری شل می‌شود، ممکن است کودک احساس درد یا ناراحتی کند. برای کاهش این ناراحتی‌ها، می‌توانید از مسواک نرم و ملایم برای شستشوی لثه‌ها استفاده کنید. همچنین، استفاده از گاز استریل برای پاکسازی خون و جلوگیری از عفونت ممکن است مفید باشد.
• مسکن‌ها و درمان درد: در برخی موارد، درد ناشی از افتادن دندان شیری می‌تواند برای کودک ناراحت‌کننده باشد. اگر درد شدیدی وجود دارد، می‌توانید با مشورت با دندانپزشک از مسکن‌های بی‌ضرر یا عصب کشی دندان شیری برای تسکین درد استفاده کنید. در عین حال، باید مراقب باشید که کودک خود را از جویدن اشیاء سخت یا غذاهای سفت در این دوران منع کنید.
• ایجاد انگیزه و آرامش روانی: برای بسیاری از کودکان، افتادن دندان شیری یک اتفاق هیجان‌انگیز است. والدین می‌توانند این تجربه را به یک جشن تبدیل کرده و به کودک خود پاداش دهند. یکی از راه‌های محبوب، استفاده از “پری دندان” (Tooth Fairy) است که به‌عنوان یک سنت محبوب در بسیاری از کشورها شناخته می‌شود.

در نتیجه، در حالی که افتادن دندان شیری یک فرآیند طبیعی است، والدین می‌توانند با مراقبت‌های مناسب از لثه‌ها و استفاده از روش‌های تسکین‌دهنده، به کودک خود کمک کنند تا این تجربه راحت‌تر و هیجان‌انگیزتر شود.

مشکلات رایج در دوران افتادن دندان شیری

هرچند که افتادن دندان شیری به‌طور معمول یک فرآیند طبیعی و بدون مشکل است، اما در برخی موارد مشکلات خاصی می‌تواند در این دوران به وجود آید. برخی از این مشکلات عبارتند از:

• عفونت لثه: اگر باکتری‌ها وارد حفره ایجاد شده پس از افتادن دندان شیری شوند، ممکن است باعث عفونت لثه شوند.
• خونریزی لثه: کمی خونریزی پس از افتادن دندان شیری طبیعی است، اما خونریزی شدید یا طولانی مدت ممکن است نشانه‌ای از مشکل باشد.
• دندان‌های لق بدون افتادن: اگر ریشه دندان شیری لق باشد اما نیفتد، ممکن است نیاز به کشیدن توسط دندانپزشک داشته باشد.
• دندان‌های اضافی: در برخی موارد، دندان‌های اضافی ممکن است باعث ایجاد مشکل در رشد دندان‌های دائمی شوند.

اگرچه بیشتر کودکان روند طبیعی افتادن دندان‌های شیری را بدون مشکل طی می‌کنند، برخی مشکلات مانند عدم افتادن کامل دندان‌ها و عفونت‌های لثه ممکن است پیش آید. در این موارد، دندانپزشک می‌تواند راهکارهای مناسبی برای درمان ارائه دهد.

چه زمانی باید بخاطر افتادن دندان شیری به دندانپزشک مراجعه کنیم؟

اگر کودک شما با هر یک از مشکلات زیر مواجه شد، باید به دندانپزشک مراجعه کنید:

• دندان شیری به شدت لق شده است اما نمی‌افتد.
• خونریزی لثه پس از افتادن دندان شیری شدید یا طولانی مدت است.
• کودک از درد دندان شکایت دارد.
• لثه کودک متورم، قرمز یا حساس است.
• کودک تب دارد یا احساس ناخوشی می‌کند.

با مراجعه به‌موقع، می‌توانید از بروز مشکلات مرتبط با افتادن دندان‌های شیری جلوگیری کرده و به سلامت دهان و دندان کودک خود کمک کنید.

چگونه باید از دندان‌های شیری مراقبت کنیم؟

دندان‌های شیری در عین حال که موقتند، همچنان نقش مهمی در رشد و سلامت دندان‌های دائمی دارند. بنابراین، مراقبت از این دندان‌ها و رعایت بهداشت مناسب در دوران افتادن آن‌ها بسیار مهم است.

1. رعایت بهداشت دندان‌ها: به‌طور کلی، حفظ بهداشت دهان و دندان در دوران رشد دندان‌های شیری یکی از ارکان اساسی برای داشتن دندان‌های دائمی سالم است. مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان به‌ویژه پس از هر وعده غذایی از جمله عادات بهداشتی است که باید به کودک خود آموزش دهید.
2. تغذیه سالم: تغذیه مناسب نه‌تنها برای رشد دندان‌ها بلکه برای سلامت عمومی کودک اهمیت دارد. از آنجا که دندان‌های شیری اساساً در شکل‌گیری ساختار دندان‌های دائمی تأثیر دارند، تغذیه سالم می‌تواند به پیشگیری از پوسیدگی و مشکلات دندانی کمک کند. مواد مغذی مانند کلسیم، ویتامین D و فسفر برای رشد دندان‌ها ضروری محسوب می‌شوند. مصرف شیر، لبنیات و مواد غذایی غنی از این مواد می‌تواند به حفظ سلامت دندان‌ها کمک کند. همچنین از دادن خوراکی‌های حاوی قند بالا یا نوشیدنی‌های شیرین به کودک خود اجتناب کنید، زیرا این مواد می‌توانند باعث پوسیدگی دندان‌های شیری شوند.
3. چکاپ‌های منظم دندانپزشکی: مراجعه منظم به دندانپزشک می‌تواند به پیشگیری از مشکلات دندانی کمک کرده و اطمینان حاصل کند که دندان‌های شیری و دائمی در مسیر درستی رشد می‌کنند. دندانپزشک می‌تواند به‌طور دوره‌ای وضعیت دندان‌های کودک شما را بررسی کرده و از ایجاد مشکلات جدی‌تر پیشگیری کند.

مراقبت از دندان‌های شیری نه‌تنها برای پیشگیری از مشکلات فوری مانند پوسیدگی و عفونت، بلکه برای تضمین رشد سالم دندان‌های دائمی اهمیت دارد. رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان، تغذیه سالم و چکاپ‌های منظم دندانپزشکی ارکان اصلی این مراقبت‌ها محسوب می‌شوند.

دندان‌های شیری سالم؛ ضامن آینده‌ای روشن برای دندان‌های دائمی

افتادن دندان شیری یک گام مهم در روند رشد و تکامل کودک است که به‌طور طبیعی و به تدریج اتفاق می‌افتد. این فرآیند به دندان‌های دائمی فضای لازم برای رشد می‌دهد و به سلامت دهان و دندان کمک می‌کند. با این حال، مراقبت صحیح از دندان‌های شیری، بهداشت دهان و دندان و مشاوره‌های دندانپزشکی می‌تواند از مشکلات آینده جلوگیری کرده و به روند رشد دندان‌های دائمی کمک کند.

اگر در مورد افتادن دندان‌های شیری کودک خود نگرانی دارید یا نیاز به مشاوره و درمان‌های دندانی دارید، کلینیک دندانپزشکی شبانه‌ روزی تاج آماده است تا با تیم متخصص کودکان خود به شما کمک کند.

برای مشاوره و تعیین وقت ملاقات، همین حالا با ما تماس بگیرید:

• آدرس: جنت آباد مرکزی، تقاطع نیایش (چهار راه ایرانپارس)، طبقه فوقانی بانک سپه، پلاک ۲
• صفحه اینستاگرام کلینیک دندانپزشکی تاج

کلینیک دندانپزشکی شبانه‌ روزی تاج، همیشه همراه شما در مسیر حفظ سلامت دندان‌هایتان!

سوالات متداول در مورد افتادن دندان شیری

1. چه زمانی دندان‌های شیری شروع به افتادن می‌کنند؟

افتادن دندان شیری معمولاً از حدود 6 سالگی شروع می‌شود، اما این زمان می‌تواند از کودک به کودک دیگر متفاوت باشد. برخی کودکان ممکن است دندان‌های خود را کمی زودتر یا دیرتر از دیگران از دست دهند، که این به عوامل ژنتیکی و رشد فردی بستگی دارد.

2. آیا افتادن دندان شیری دردناک است؟

در بیشتر موارد، افتادن دندان شیری برای کودک دردناک نیست، اما ممکن است در برخی مواقع کودک احساس ناراحتی و فشار کند. در این موارد، مراقبت‌های مناسب مانند استفاده از مسواک نرم و مصرف مسکن‌های ساده می‌تواند کمک‌کننده باشد.

3. چه زمانی باید برای دندان شیری به دندانپزشک مراجعه کنیم؟

اگر دندان شیری کودک شما تا سن 8 یا 9 سالگی نیفتاده یا در صورت مشاهده علائم عفونت یا خونریزی غیرمعمول، باید به دندانپزشک مراجعه کنید. همچنین، اگر دندان‌های دائمی به‌طور نادرست رشد کنند یا مشکلات فکی مشاهده شود، مشاوره دندانپزشک ضروری است.

4. آیا می‌توانیم دندان شیری کودک را بکشیم؟

در صورتی که دندان شیری شل و آماده افتادن باشد، معمولاً نیازی به کشیدن آن توسط دندانپزشک نیست و خود به خود می‌افتد. اما اگر دندان شیری به‌طور کامل نیفتد یا کودک با درد مواجه شود، دندانپزشک ممکن است تصمیم به کشیدن دندان بگیرد.

5. چرا دندان‌های شیری برخی کودکان دیرتر می‌افتند؟

دیر افتادن دندان‌های شیری ممکن است به دلایل ژنتیکی، مشکلات فکی یا حتی شرایط خاص بهداشت دهان و دندان باشد. در برخی موارد، اگر دندان دائمی نتواند به‌درستی رشد کند، دندان شیری ممکن است زمان بیشتری در دهان باقی بماند.

6. چگونه می‌توانم به کودکم در دوران افتادن دندان شیری کمک کنم؟

برای راحت‌تر کردن فرآیند، از مسواک نرم و ملایم استفاده کنید، از جویدن غذاهای سفت خودداری کنید و در صورت نیاز از مسکن‌های بدون نسخه برای تسکین درد استفاده کنید.