فرق آفت و سرطان دهان؛ برای شناخت بیشتر به این علائم توجه کنید!

یک زخم کوچک و دردناک در دهان؛ آفت است یا نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر؟ این سوالی است که ممکن است ذهن بسیاری از ما را به خود مشغول کند. هرچند آفت دهان یکی از شایع‌ترین مشکلات دهانی است، اما برخی زخم‌ها می‌توانند نشانه‌ای از سرطان دهان باشند.

تشخیص فرق آفت و سرطان دهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا سرطان دهان در صورت تشخیص زودهنگام قابل درمان است. زخم‌های غیرسرطانی معمولاً در عرض چند روز یا هفته بهبود می‌یابند اما اگر زخم ماندگار است، وقت آن است که آن را بررسی کنید. در این مقاله از درمانگاه دندانپزشکی شبانه روزی تاج، به شما کمک می‌کنیم تا بتوانید با شناخت علائم و ویژگی‌های هر یک از این دو، تشخیص دقیق‌تری داشته باشید.

آفت‌های دهان؛ تعریف و علائم

اکثر اوقات، آن زخم کوچک و مزاحم در دهان شما یک آفت است. برخلاف زخم‌های تبخال، آفت‌ها مسری نیستند، فقط آزاردهنده‌اند. این زخم‌ها بسیار رایج هستند و تقریباً ۲۰٪ از جمعیت جهان حداقل یک بار آفت دهان داشته‌اند. هر کسی ممکن است آن‌ها را تجربه کند. آفت‌ها معمولاً نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای نیستند و به طور خودبه‌خود برطرف می‌شوند. گاهی پس از ایمپلنت دندان، ارتودنسی یا جراحی لثه نیز ممکن است دهان آفت بزند. بنابراین شما می‌توانید به زندگی عادی‌تان ادامه دهید.

ویژگی‌های آفت دهان چیست؟

برای تشخیص دقیق آفت دهان و افتراق آن از سایر زخم‌های دهانی، توجه به ویژگی‌های ظاهری و احساس آن بسیار مهم است. در زیر به بررسی دقیق‌تر این ویژگی‌ها می‌پردازیم:

• درد: یکی از ویژگی‌های بارز آفت‌ها، درد و سوزش آن‌ها است. این درد به خصوص هنگام مصرف غذاهای اسیدی یا تند تشدید می‌شود.
• محل ایجاد: آفت‌ها معمولاً در قسمت‌های داخلی دهان مانند لثه‌ها، زبان، گونه‌ها، لب‌های داخلی و سقف دهان ایجاد می‌شوند. به عبارت دیگر، آفت‌ها در بخش خارجی لب‌ها (پوست) دیده نمی‌شوند.
• اندازه: آفت‌ها معمولاً کوچک هستند و قطر آن‌ها کمتر از یک میلی‌متر است. البته، در برخی موارد، آفت‌ها ممکن است بزرگ‌تر بوده و تا چند سانتی‌متر قطر داشته باشند که در این صورت به عنوان آفت‌های بزرگ یا شدید در نظر گرفته می‌شوند. مؤسسه ملی سلامت (NIH) یک آفت را زمانی شدید می‌داند که قطر آن بین ۱ تا ۳ سانتی‌متر باشد.
• شکل: شکل آفت‌ها معمولاً گرد یا بیضی است.
• عمق: آفت‌ها به صورت زخم‌های سطحی و کمی فرو رفته در بافت دهان ظاهر می‌شوند.
• رنگ: مرکز آفت معمولاً به رنگ زرد یا سفید بوده و اطراف آن با یک هاله قرمز رنگ احاطه شده است. گاهی اوقات، حاشیه آفت ممکن است کمی متورم و برجسته باشد.
• بافت: بافت آفت صاف و یکدست بوده و معمولاً ترشحی از آن خارج نمی‌شود.
• تعداد: افراد ممکن است یک یا چند آفت را به طور همزمان تجربه کنند. در برخی موارد، آفت‌ها ممکن است به صورت خوشه‌ای ظاهر شوند که به آن‌ها آفت‌های هرمپتیفرم گفته می‌شود. با وجود ظاهر خوشه‌ای، این نوع آفت‌ها نیز همانند آفت‌های معمولی، معمولاً بی‌خطر هستند.

فرق آفت و سرطان زبان در یک نگاه کلی این است که، آفت دهان یک زخم کوچک، دردناک، معمولاً گرد یا بیضی شکل است که در قسمت داخلی دهان ایجاد می‌شود و معمولاً راهکاری ساده برای درمان سه سوته آفت دهان وجود دارد.

توجه: اگر زخمی در دهان شما دارید که با این ویژگی‌ها مطابقت ندارد یا بیش از دو هفته طول کشید تا بهبود یابد، حتماً به دندانپزشک یا پزشک مراجعه کنید.

چه زمانی زخم دهان غیرطبیعی است؟

حالا که تصویر واضحی از اینکه آفت دهان چه شکلی است و چه حسی دارد، دارید، بیایید درباره زخم‌های دهانی یا ضایعاتی صحبت کنیم که مشکوک‌تر هستند.

انواع مختلفی از زخم‌های دهانی وجود دارد و اين زخم‌ها همیشه دلیل نگرانی نیستند. با این حال، اگر زخم شما به مدت طولانی باقی ماند یا تغییر شکل داد، باید به پزشک مراجعه کنید. آن‌ها می‌توانند تشخیص دهند که آیا زخم شما آفت است یا نشان‌دهنده مشکل جدی‌تری است.

برای آشنایی بیشتر با زخم‌های دهان می‌توانید مقاله لینک شده «آشنایی با انواع زخم دهان؛ علل، علائم و روش‌های درمان» را مطالعه نمایید.

ویژگی‌های هشداردهنده زخم‌های دهانی غیرطبیعی چيست؟

زخم‌های دهانی ممکن است دلایل مختلفی داشته باشند و همیشه نشانه بیماری جدی نیستند. با این حال، برخی از ویژگی‌ها وجود دارند که می‌توانند نشان‌دهنده یک مشکل جدی‌تر مانند سرطان دهان باشند. به دنبال این نشانه‌ها در زخم دهان خود باشید:

علائم اولیه سرطان دهان

علائم اولیه سرطان دهان شامل موارد زیر است:

• لکه‌های غیرعادی: ظهور لکه‌های قرمز، سفید یا با رنگ‌های متفاوت در دهان که به مرور زمان از بین نمی‌روند.
• توده‌های زیر پوستی: احساس برآمدگی یا توده در زیر پوست دهان که ممکن است نشانه رشد غیر طبیعی بافت باشد.
• تغییر رنگ: تغییر رنگ بافت دهان به رنگ‌های غیرعادی مانند سفید، قرمز یا سیاه که ماندگار باشد.
• خونریزی مداوم: خونریزی از زخم که به مدت طولانی ادامه داشته باشد و با درمان‌های معمول بهبود نیابد.
• تغییرات بافتی: تغییراتی در بافت دهان مانند خشونت، ترک خوردگی، پوسته‌پوسته شدن یا احساس سوزش و سوزن سوزن شدن.
• تورم غدد لنفاوی: تورم غدد لنفاوی در گردن، گونه یا فک که ممکن است نشانه گسترش بیماری باشد.
• تغییرات دندانی: شل شدن ناگهانی دندان‌ها، مشکل در جا افتادن دندان مصنوعی یا سایر وسایل ارتودنسی.

علائم عمومی سرطان دهان 

علائم عمومی سرطان دهان شامل:

• درد مداوم و شدید در دهان که با گذشت زمان بهبود نیابد.
• بوی بد دهان مداوم با وجود رعایت بهداشت دهان و دندان.
• گوش‌درد یا گلودرد.
• بی‌حسی در زبان یا قسمت دیگری از دهان.
• حس مداوم گیر کردن چیزی در گلو.
• گرفتگي صدا یا مشکل در صحبت کردن که به مدت طولانی ادامه یابد.
• زخم دهانی که تغییر می‌کند، اما بهبود نمی‌یابد.
• احساس دشواری در بلع غذا یا مایعات.
• کاهش وزن غیرعمدی و قابل توجه.
• احساس خستگی و ضعف مداوم.

بعضی از علائم سرطان دهان و گلو فوق خیلی واضح هستند و نمی‌شود آن‌ها را نادیده گرفت. اما بعضی نشانه‌ها هم هستند که خیلی آهسته و کم‌کم ظاهر می‌شوند و ما متوجه آن‌ها نمی‌شویم، مخصوصا اگر زندگی‌ پرمشغله‌ای داشته باشیم. حتی خیلی وقت‌ها پیش می‌اید که بیمارهایی مراجعه می‌کنند که مدت‌هاست مثلاً اطراف دندانشان درد می‌کند یا حس عجیبی دارند، اما فکر کرده‌اند که چیز مهمی نیست. بعد از معاینه مشخص می‌شود که این مشکل در واقع یک نوع سرطان دهان بوده است.

بنابراین، اگر هر یک از علائم فوق را در خود مشاهده کردید، به خصوص اگر این علائم بیش از دو هفته ادامه داشته باشد، حتماً به دندانپزشک یا پزشک متخصص مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری و عوارض آن جلوگیری کند.

توجه: این لیست جامع نیست و ممکن است علائم دیگری نیز وجود داشته باشد که نشان‌دهنده مشکلات دهانی جدی باشند. در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرعادی در دهان، بهتر است برای مشاوره و تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کنید.

فرق آفت و سرطان دهان: چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علائم زخم دهان شما برطرف نمی‌شوند یا بدتر می‌شوند، وقت آن است که به پزشک مراجعه کنید. توجه به فرق آفت و سرطان دهان و پیگیری درمان‌های مناسب می‌تواند تفاوت‌های زیادی در سلامت شما ایجاد کند.

جدول مقایسه آفت و سرطان دهان
ویژگی	آفت دهان	سرطان دهان
مکان	لثه‌ها، زبان، گونه‌های داخلی	هر قسمت از دهان
اندازه	کوچک‌تر از ۱ سانتی‌متر	بزرگ‌تر و غیرمعمول
شکل	گرد یا بیضی	نامنظم و غیرمعمول
رنگ	زرد یا سفید	ممکن است تغییر رنگ بدهد
درد	معمولاً دردناک	ممکن است از ابتدا دردناک نباشد
زمان بهبود	چند روز تا یک هفته	بهبود نمی‌یابد

با شناختن فرق آفت و سرطان دهان و توجه به نشانه‌ها، می‌توانید به موقع اقدام کنید و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنید. فراموش نکنید که سلامت دهان شما مهم است و هر زخم غیرمعمول باید جدی گرفته شود. این توجه برای کودکان بیش از هر چیزی مورد نیاز است. کودکان اغلب بیش از بزرگسالان دچار آفت دهان می‌شوند. در صورت عدم بهبود سریع آفت دهان فرزندتان، بهتر است به کلینیک دندانپزشکی کودکان مراجعه و با یک متخصص در این زمینه مشورت کنید.

چه عواملی دیگری به جز آفت و سرطان می‌توانند باعث ایجاد زخم‌های دهانی شوند؟

زخم‌های دهانی تنها به آفت یا سرطان محدود نمی‌شوند. بسیاری از عوامل می‌توانند منجر به ایجاد زخم‌های دردناک در دهان شما شوند. تشخیص دقیق این زخم‌ها بسیار مهم است، چرا که برخی از آن‌ها ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تر باشند.

• واکنش‌های غذایی: برخی غذاها مانند آناناس، هندوانه و حتی سرکه می‌توانند باعث ایجاد زخم‌های دهانی شوند. این واکنش‌ها اغلب به دلیل حساسیت یا آلرژی غذایی رخ می‌دهند.
• عفونت‌های ویروسی: تبخال یکی از شایع‌ترین عفونت‌های ویروسی است که منجر به ایجاد زخم‌هایی در اطراف لب‌ها می‌شود.
• عفونت‌های قارچی: برفک دهان یک عفونت قارچی است که با ایجاد لکه‌های سفید و دردناک در دهان همراه است.
• آسیب‌های فیزیکی: گاز گرفتن تصادفی گونه داخلی یا هر نوع آسیب دیگری به دهان می‌تواند باعث ایجاد زخم شود.
• بیماری‌های خود ایمنی: بیماری بهجت یکی از بیماری‌های خود ایمنی است که با ایجاد زخم‌های دهانی و تناسلی همراه است.
• کمبودهای تغذیه‌ای: کمبود ویتامین‌های گروه B و ویتامین D می‌تواند یکی از دلایل ایجاد زخم‌های دهانی باشد.
• عفونت‌های ویروسی جدی: آفت‌های مکرر و شدید ممکن است نشانه اولیه عفونت HIV باشد.

زخم‌های دهانی همیشه بی‌خطر نیستند. اگر با زخم دهانی غیرعادی مواجه شدید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود و درمان مناسب تجویز گردد. تشخیص دقیق علت زخم‌های دهانی بسیار مهم است تا درمان مناسب و به موقع انجام شود.

آفت یا سرطان؟ تشخیص به موقع، زندگی‌تان را نجات می‌دهد.

در نتیجه، تشخیص دقیق فرق آفت و سرطان دهان از اهمیت بالایی برخوردار است. زخم‌های دهانی که به سرعت بهبود نمی‌یابند، دردناک هستند یا با علائم دیگری همراه هستند، نیازمند بررسی دقیق توسط پزشک متخصص هستند. تشخیص زودهنگام سرطان دهان، شانس بهبودی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، توصیه می‌شود به دندانپزشک یا پزشک متخصص مراجعه کنید.

کلینیک دندانپزشکی تاج با بهره‌گیری از جدیدترین تجهیزات و دانش روز دنیا، آماده ارائه خدمات تشخیصی و درمانی به شما عزیزان است. متخصصین ما با دقت و حساسیت بالا، به بررسی و درمان انواع بیماری‌های دهان و دندان از جمله سرطان دهان می‌پردازند.

راه‌های ارتباطی برای مشاوره و نوبت‌دهی:

• تلفن: 02191305400
• آدرس: جنت آباد مرکزی، تقاطع نیایش (چهار راه ایرانپارس)، طبقه فوقانی بانک سپه، پلاک ۲
• صفحه اینستاگرام کلینیک دندانپزشکی تاج

کلینیک دندانپزشکی تاج، لبخندی سالم و زیبا به شما هدیه می‌دهد.

سوالات متداول درباره فرق آفت و سرطان دهان

۱. آیا آفت دهان به سرطان تبدیل می‌شود؟

خیر، آفت دهان یک زخم غیرسرطانی است و هیچ ارتباط مستقیمی با سرطان دهان ندارد. آفت‌ها به خودی خود باعث ایجاد سرطان نمی‌شوند. با این حال، اگر زخم دهانی شما بیش از دو هفته طول کشید یا تغییری غیرعادی در ظاهر یا احساس آن ایجاد شد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

۲. چگونه فرق آفت و سرطان دهان را تشخیص دهیم؟

فرق اصلی آفت و سرطان دهان در ماندگاری زخم‌ها، اندازه، شکل و میزان درد آن‌ها است. آفت معمولاً کوچک، دردناک و در عرض یک یا دو هفته بهبود می‌یابد، در حالی که زخم‌های مرتبط با سرطان معمولاً بزرگ‌تر، ماندگارتر و ممکن است بدون درد یا با درد خفیف شروع شوند. تغییر رنگ، خونریزی یا برآمدگی غیرعادی در زخم‌ها نیز از نشانه‌های خطرناکی است که باید مورد بررسی پزشک قرار گیرد.

۳. زخم‌های دهان سرطان‌زا چه مدت طول می‌کشند؟

زخم‌های سرطانی دهان معمولاً بیش از دو هفته بدون بهبود باقی می‌مانند و ممکن است با علائمی مانند تورم، تغییر رنگ یا توده‌هایی در دهان همراه باشند. در صورتی که زخم دهان شما این خصوصیات را دارد، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

۴. آیا زخم‌های سرطان دهان دردناک هستند؟

در مراحل اولیه، زخم‌های سرطانی ممکن است بدون درد باشند. با این حال، با پیشرفت سرطان، درد ممکن است افزایش یابد. بنابراین، نباید فقط به میزان درد توجه کنید؛ ماندگاری زخم و تغییرات در شکل یا اندازه آن بسیار مهم هستند.

۵. چگونه می‌توانم از سرطان دهان جلوگیری کنم؟

برای پیشگیری از سرطان دهان، باید از مصرف دخانیات و الکل خودداری کنید، رژیم غذایی سالمی داشته باشید و بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید. همچنین معاینات منظم دندانپزشکی برای شناسایی هرگونه علائم اولیه بسیار حیاتی است. توجه به فرق آفت و سرطان دهان می‌تواند به تشخیص به‌موقع و پیشگیری از مشکلات جدی‌تر کمک کند.

۶. چه موقع آفت دهان خطرناک است؟

آفت دهان معمولا خطرناک نیست و خود به خود بهبود می‌یابد. اما اگر آفت دهان بزرگ باشد، مدت طولانی طول بکشد تا بهبود یابد، با درد شدید همراه باشد یا با علائمی مانند تورم غدد لنفاوی، کاهش وزن یا مشکل در بلع همراه شود، باید به پزشک مراجعه کرد زیرا ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر مانند سرطان دهان باشد.

۷. آیا زخم‌های کوچک در دهان می‌توانند نشانه سرطان باشند؟

زخم‌های کوچک معمولاً آفت هستند، اما اگر زخم حتی کوچک بیش از دو هفته طول بکشد یا تغییرات غیرعادی مانند تورم یا خونریزی داشته باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا فرق آفت و سرطان دهان مشخص شود.

۸. آیا تغییر رنگ در زخم‌های دهانی نگران‌کننده است؟

بله، اگر زخم دهانی شما تغییر رنگ داد یا لکه‌های سفید یا قرمز بر روی زخم ظاهر شد، این می‌تواند نشانه‌ای از سرطان دهان باشد. زخم‌های سرطانی معمولاً با تغییرات بافت و رنگ همراه هستند، در حالی که آفت‌ها عمدتاً یکنواخت و صاف هستند.

۹. آیا باید برای هر زخم دهانی به پزشک مراجعه کنم؟

نه لزوماً. اکثر زخم‌های دهانی بی‌ضرر هستند و خودبه‌خود بهبود می‌یابند. اما اگر زخم بیش از دو هفته طول کشید، تغییرات غیرعادی داشت یا با علائم دیگری مانند تورم، توده یا خونریزی همراه بود، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا فرق آفت و سرطان دهان مشخص شود.

۱۰. آیا سرطان دهان کشنده است؟

بله، سرطان دهان می‌تواند کشنده باشد، به‌ویژه اگر دیر تشخیص داده شود. اما با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، احتمال موفقیت درمان و بهبود بسیار بیشتر است.