بررسی علل ایجاد آفت دهان کودکان؛ روش درمان آفت دهان در کودکان

آفت دهان کودکان مشکلی شایع است. اگرچه پیدایش آفت دهان در کودکان نگران‌کننده نیست؛ اما باعث ناراحتی کودکان می‌شود. علت آفت مکرر دهان در کودکان بسیار متنوع است. درحالی‌که دندانپزشک یا پزشک باید آفت دهان در کودکان را تشخیص دهد؛ یادگیری علائم، علل و روش درمان آن برای هر والدینی واجب است. در این مطلب از دندانپزشکی شبانه روزی تاج قصد داریم درباره علت آفت دهان در کودکان و روش‌های درمان نکاتی را مطرح کنیم.

آفت دهان چیست؟ آشنایی با انواع آفت دهان

آفت دهان، زخم‌های کوچک، گرد و دردناک با حاشیه قرمز و مرکز سفید، زرد یا خاکستری است. زخم‌های آفتی روی بافت‌های نرم داخل دهان، از جمله داخل گونه‌ها، داخل لب‌ها، کف دهان و زیر زبان ایجاد می‌شوند. آفت دهان از نظر شدت متفاوت است.

شایع‌ترین نوع آفت‌ها که به عنوان زخم‌های آفتی جزئی شناخته می‌شوند؛ معمولاً کمتر از 5 میلی‌متر قطر دارند و در عرض یک تا دو هفته بهبود می‌یابند. این نوع آفت معمولاً باعث ایجاد اسکار نمی‌شود. آفت‌های اصلی بزرگ‌تر، عمیق‌تر و دردناک‌تر از آفت‌های جزئی هستند. بهبود آنها ممکن است تا شش هفته طول بکشد. آفت‌های بزرگ ممکن است باعث ایجاد اسکار شوند.

زخم‌های آفتی هرپتی‌فرم، آفت‌های کوچکی هستند که به صورت گروهی ایجاد می‌شوند. زخم‌ها ممکن است به یکدیگر بپیوندند و زخم‌های بزرگ و نامنظم را ایجاد کنند. این زخم‌های گروهی بسیار دردناک هستند.

چه چیزی باعث ایجاد آفت در کودکان می‌شود؛ آفت دهان در کودکان نشانه چیست؟

علل آفت دهان کاملاً مشخص نیست، اما شیوع این بیماری از الگوهایی پیروی می‌کند. برای مثال:

• دختران بیشتر از پسرها به آفت مبتلا می‌شوند.
• آفت‌ها معمولاً نوجوانان را بیشتر از کودکان زیر 10 سال درگیر می‌کنند.
• اما کودکان کوچک‌تر نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند.

ممکن است پزشک اطفال نتواند علت دقیق زخم‌های کودک شما را مشخص کند. هیچ کس واقعاً نمی‌داند که چرا آفت دهان ایجاد می‌شود، اما عوامل زیر اغلب با این زخم‌ها مرتبط هستند:

عفونت ویروسی؛ علت آفت مکرر دهان در کودکان

اگر کودک نوپا یا دانش‌آموز دبستانی شما مدام دچار آفت می‌شود، ممکن است یک ویروس عامل آن باشد. بیماری دست پا و دهان یک ویروس شایع است که نوزادان، کودکان نوپا و پیش‌دبستانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیماری دست پا و دهان یا HFMD بیشتر در کودکان زیر پنج سال بروز می‌کند. اما بزرگسالان نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند. علت آفت مکرر دهان در کودکان می‌تواند بیماری HFMD باشد. اگر کودک شما به این بیماری مبتلا باشد، متوجه زخم‌های دهان و تاول روی دست‌ها و پاهای فرزندتان می‌شوید.

وضعیت خودایمنی؛ بیماری سلیاک و آفت دهان

آفت‌های عودکننده که دلیل واضحی مانند بیماری ویروسی یا کمبود مواد مغذی ندارند؛ ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری خودایمنی در حال ظهور باشد. بسیاری از کودکان مبتلا به بیماری سلیاک و بیماری‌های التهابی روده با زخم‌های مکرر آفت، دست‌وپنجه نرم می‌کنند. برای بسیاری از کودکان مبتلا به سلیاک، حذف گلوتن از رژیم غذایی می‌تواند تعداد آفت‌های دهانی کودک را کاهش دهد. همچنین حذف گلوتن منجر به حذف کامل آفت می‌شود.

کمبودهای تغذیه‌ای؛ مهم‌ترین عامل ایجادکننده آفت دهان

فریتین پایین، نشانگر آهن ذخیره شده کم در بدن فرزند شما است. کمبود آهن با زخم‌های مکرر دهان مانند آفت‌ها مرتبط است. کمبود آهن در کودکان رایج است. علائم دیگر فریتین پایین پوست رنگ پریده، سیاهی زیر چشم و خستگی است. کودک شما به 8 تا 15 میلی‌گرم آهن در روز بسته به وزن او و اینکه آیا پریود می‌شود، نیاز دارد. کمبود اسیدفولیک یا ویتامین B-12 نیز با آفت دهان مرتبط است.

حساسیت‌های غذایی؛ مرموزترین علت آفت دهان

برخی غذاها می‌توانند دهان برخی از کودکان را تحریک کرده و باعث آفت شوند. معمولاً غذاهای بسیار اسیدی مانند شکلات، قهوه و مرکبات غشاهای مخاطی حساس در دهان کودک شما را تحریک می‌کنند. برای تشخیص علت دقیق آفت دهان و حساسیت دندان کودکان باید عوامل مختلفی را در نظر بگیرید.

آفت دهان کودکان بعد از دندانپزشکی؛ شایع‌ترین عوارض دندانپزشکی

گاهی اوقات پس از درمان دندانپزشکی، ممکن است زخم روی لثه یا داخل دهان کودکان ایجاد شود. این زخم به عنوان زخم آفتی یا زخم شانکر شناخته می‌شود. به صورت یک زخم گرد مایل به زرد یا سفید روی لب‌ها، گونه‌ها، زبان یا کف دهان ظاهر می‌شود. آفت دهان اغلب دردناک است. آفت دهان کودکان بعد از دندانپزشکی همراه با تب نیست. میزان تخصص و تجربه دندانپزشک در کاهش عوارض دندانپزشکی بسیار مؤثر است. برای انجام کارهای مراقبت‌های دندانپزشکی کودکان می‌توانید به متخصصان دندانپزشک کلینیک دندانپزشکی تاج مراجعه نمایید.

خطر آفت دهان کودکان؛ آفت دهان برای کودکان چه عوارضی دارد؟

آفت دهان اگرچه خود به خود بهبود پیدا می‌کند. اما اگر کودک شما به کرات دچار آفت دهان می‌شود برای بررسی علت دقیق آن باید به پزشک مراجعه کنید. آفت دهان باعث ایجاد درد هنگام غذا خوردن می‌شود. کودکان خردسال ممکن است از خوردن امتناع کنند. غذا خوردن کم کودکان منجر به خطرات رشدی مهمی می‌شود.

درمان سریع آفت دهان کودکان؛ معرفی بهترین شربت آفت دهان کودکان

زخم‌های دهان اغلب در عرض 7 تا 14 روز بدون درمان از بین می‌روند. برای درمان سریع آفت دهان کودکان می‌توانید کارهای زیر را در خانه انجام دهید:

• اگر آفت دهان کودکان همراه با تب است؛ داروهای بدون نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای درمان درد و تب به کودک خود بدهید. به کودکان ۶ ماهه یا کمتر ایبوپروفن ندهید. به کودک کمتر از 19 سال نیز آسپرین ندهید مگر اینکه توسط پزشک تجویز شود. مصرف آسپرین می‌تواند کودک شما را در معرض خطر ابتلا به سندرم ری قرار دهد. سندرم ری یک اختلال نادر اما بسیار جدی است. اغلب بر مغز و کبد تأثیر می‌گذارد.
• پزشک ممکن است داروی دیفن‌هیدرامین، آنتی‌اسید (Maalox، Mylanta) و لیدوکائین ویسکوز تجویز کند که ناحیه را بی حس می‌کند. درمان آفت دهان کودک با دیفن هیدرامین به این صورت است که باید در دهان شربت را غرغره و به بیرون تف کنید.

شربت آفت دهان کودکان متنوع است و پزشک با توجه به علت و شدت آفت، مناسب‌ترین شربت را تجویز می‌کند. پزشک ممکن است برای آفت دهان کودکتان قطره تجویز کند. بهترین قطره آفت دهان کودکان قطره ویوله دوژانسین دهانی است.

درمان خانگی آفت دهان کودکان؛ 12 روش مؤثر درمان آفت دهان

آفت دهان می‌تواند در کودکان به دلایل زیادی مانند آسیب، کمبود ویتامین و مواد معدنی یا حتی به دلیل آلرژی غذایی ایجاد شود. به جز روش‌های دارویی که برای درمان آفت معرفی کردیم؛ روش‌های درمان خانگی آفت دهان کودک نیز وجود دارد. در ادامه چندین روش درمان خانگی آفت دهان کودکان را توضیح می‌دهیم.

1) شستشو با آب نمک؛ قدیمی ترین روش درمان آفت

ماهیت ضدباکتریایی محلول آب نمک برای دندان، آن را به یکی از پرطرف‌دارترین درمان‌ها برای مشکلات دهان تبدیل کرده است. اگرچه ممکن است هنگام استفاده احساس سوزش و درد داشته باشید، اما به خشک‌شدن سریع آفت کمک می‌کند. یک قاشق چایخوری نمک را در نصف فنجان آب گرم اضافه و نمک را به خوبی در آب حل کنید. حدود 20 تا 30 ثانیه محلول آب نمک را در دهان بچرخانید. سپس تف کنید. 2-3 بار در روز آب نمک غرغره کنید.

2) محلول جوش‌شیرین؛ کاهش دهنده تورم

جوش‌شیرین یا بی کربنات سدیم در هر آشپزخانه‌ای یافت می‌شود. جوش‌شیرین تعادل pH را در دهان باز می‌گرداند و تورم را کاهش می‌دهد. استفاده از محلول جوش‌شیرین به کاهش درد و ناراحتی ناشی از ضایعات دهانی کمک می‌کند. یک قاشق چایخوری جوش‌شیرین را در 2/1 فنجان آب حل کنید. محلول جوش‌شیرین را به مدت 20 تا 30 ثانیه در دهان خود غرغره کنید. سپس به بیرون بریزید.

3) پراکسید هیدروژن؛ از بین برنده باکتری‌های دهان

برای درمان آفت کودکان بزرگ‌تر از 6 سال می‌توانید از پراکسید هیدروژن استفاده کنید. پراکسید هیدروژن با از بین بردن باکتری‌های دهان و تمیز کردن زخم بر آفت اثر می‌گذارد. تنها کاری که باید انجام دهید این است که محلول 3% پراکسید هیدروژن را با مقدار مساوی آب رقیق کنید. یک سواب پنبه را به آرامی در محلول فرو کنید و چند بار در روز روی ناحیه دردناک بمالید. از سوی دیگر، می‌توانید از فرم رقیق شده پراکسید هیدروژن به عنوان دهانشویه نیز استفاده کنید. اما همیشه با احتیاط از آن استفاده کنید.

4) عسل؛ درمان آفت دهان کودکان در طب سنتی

برای درمان آفت دهان کودکان در طب سنتی می‌توانید از عسل استفاده کنید. عسلی که به راحتی در دسترس است به کودک شما برای تسکین زخم کمک می‌کند. عسل دارای خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی است. استفاده از عسل یک روش کاملاً مؤثر برای مدیریت زخم‌های شانکر است. عسل نه تنها اندازه، درد و تورم ضایعه دهانی را به حداقل می‌رساند، بلکه از عفونت ثانویه نیز جلوگیری می‌کند. فقط چند دقیقه عسل را روی ناحیه آسیب‌دیده دهان بمالید. اگر کودک شما کمتر از یک سال است، از عسل استفاده نکنید.

5) روغن نارگیل؛ دارای خواص ضدمیکروبی

روغن نارگیل به دلیل داشتن خواص ضدمیکروبی برای کمک به بهبود زخم ناشی از باکتری‌ها مناسب است. استفاده از روغن نارگیل برای درمان آفت دهان بسیار ساده است. یک تکه پنبه بردارید. آن را در روغن نارگیل آغشته کنید و روی زخم بمالید. به کودکتان آب نارگیل بدهید تا بنوشد یا آن را غرغره کند. اگر کودک شما کمتر از 1 سال است از روغن نارگیل استفاده نکنید.

6) بابونه؛ تسکین دهنده طبیعی زخم

بابونه به عنوان یک تسکین‌دهنده طبیعی زخم و راهی عالی برای درمان آفت‌ها معروف است. دو جزء بابونه، آزولن و لوومنول هستند که خواص ضدعفونی‌کنندگی و ضدالتهابی دارند. بابونه زخم‌های شانکر را به خوبی التیام می‌بخشد. می توانید از بابونه به عنوان چای استفاده کنید. همچنین به صورت کیسه‌ای چند دقیقه روی آفت بگذارید تا تسکین پیدا کند.

7) مصرف روی؛ تقویت‌کننده سیستم ایمنی

افرادی که ایمنی ضعیفی دارند اغلب دچار آفت می‌شوند. با مصرف روی می‌توان از ایجاد آفت دهان جلوگیری کرد. روی یک تقویت‌کننده سیستم ایمنی است. استفاده منظم از روی به شکل قرص به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا با باکتری‌های مسبب آفت مبارزه کند. برای استفاده از روی برای فرزندانتان با پزشک مشورت کنید.

8) شستشو با سرکه سیب؛ دارای خواض ضد باکتری

سرکه سیب در درمان بسیاری از بیماری‌ها مؤثر است. یک قاشق چایخوری سرکه سیب را به یک فنجان آب اضافه کنید. دهان خود را با این محلول به مدت 30 تا 60 ثانیه بشویید و سپس تف کنید. پس از انجام این کار، دوباره دهان خود را با آب معمولی بشویید. از یک سواب پنبه نیز برای قرار دادن سرکه سیب به طور مستقیم روی زخم آفت نیز می‌توانید استفاده کنید. استفاده از سرکه سیب روشی سریع و کاملا مؤثر است.

9) زردچوبه؛ ضدعفونی‌کننده طبیعی

زردچوبه، یک ماده اصلی در آشپزخانه ایرانی‌ها است. می‌توان از زردچوبه برای درمان زخم‌های دهان کودکان استفاده کرد. زردچوبه خاصیت ضدعفونی‌کننده، ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد که انواع بریدگی‌ها و زخم‌ها را التیام می‌بخشد. با افزودن عسل به زردچوبه می‌توانید آن را دلپذیرتر کنید.

10) آلوئه‌ورا؛ بهترین روش درمانآفت کودکان

آلوئه‌ورا یک گزینه عالی برای درمان زخم‌های دهان در کودکان است. برگ آلوئه‌ورا درد را تسکین می‌دهد. همچنین خواص ضدباکتریایی و شفابخش شگفت‌انگیز آلوئه‌ورا به سلامت لثه‌ها کمک می‌کند. آلوئه‌ورا را روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید یا ژله را با آب مخلوط و ناحیه آسیب‌دیده را با آن بشویید. اگر کودک شما بیشتر از 4 سال سن دارد از این دارو استفاده کنید.

11) استفاده از کمپرس یخ؛ بی حس کردن آفت دهان

یخ یک روش مؤثر برای بی حس کردن زخم و تسکین احساسات دردناک است. برای تسکین درد و ناراحتی می‌توانید یخ بمکید یا یخ را روی آفت قرار دهید. کمپرس یخ را می‌توانید از داروخانه تهیه نمایید یا خودتان در منزل درست کنید. تعدادی یخ را داخل نایلون بگذارید و کیسه یخ را داخل یک تکه پارچه قرار دهید.

12) روغن زیتون؛ ترمیم کننده زخم ها

روغن زیتون در درمان زخم در کودکان بسیار کمک‌کننده است. برای درمان سریع آفت دهان کافی است روغن زیتون را حداقل 3 بار در روز روی آفت بمالید. قبل از مصرف توجه داشته باشید که کودک شما نسبت به روغن زیتون حساسیت نداشته باشد. قبل استفاده از هر روش درمان خانگی آفت دهان کودک با پزشک مشورت کنید.

غذای مناسب برای آفت دهان کودکان؛ برای آفت دهان کودکان چی خوبه؟

به طور کلی، در صورت ابتلا به افت دهان، شما باید غذاهای نرم، غیر اسیدی، غیر تند و گرم بخورید. غذاهایی که می‌خورید هرچه نرم‌تر باشد و کمتر بجوید بهتر است. مواد غذایی نامناسب و مناسب برای آفت دهان کودکان را در جدول زیر لیست کرده‌ایم.

علاوه بر غذاهای مناسب و نامناسب برای آفت دهان، نحوه غذا خوردن هم بر شدت آفت تأثیر می‌گذارد. به جای سه وعده‌غذایی بزرگ در روز، پنج تا شش وعده‌غذایی به اندازه میان‌وعده بخورید.

تشخیص و درمان آفت دهان کودکان در کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی تاج

همان‌گونه در این مطلب اشاره کردیم آفت دهان کودکان به علت‌های مختلفی ایجاد می‌شود. برای درمان آفت دهان روش‌های مختلفی وجود دارد. برای درمان سریع آفت دهان کودکان باید علت اصلی آفت شناسایی شود. بعد از شناسایی علت به راحتی می‌توانید این مشکل را برطرف کنید. روش‌های درمان خانگی نیز برای آفت دهان وجود دارد. توجه داشته باشید که قبل از استفاده از روش‌های خانگی با پزشک مشورت نمایید. برخی از روش‌های خانگی برای کودکان بسیار خطرناک است.

برای تشخیص دقیق علمی و درمان آفت دهان می‌توانید به کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی تاج مراجعه کنید. متخصصان کودکان کلینیک دندانپزشکی تاج بعد از شناسایی علت، بهترین روش درمان را برای فرزندان شما تجویز می‌کند. برای انجام هرگونه مراقبت‌های دندان فرزندان خود به کلینیک دندانپزشکی تاج مراجعه نمایید. زیرا این کلینیک متخصصان زبده دندانپزشکی کودک دارد. برای مشاوره و رزرو وقت با شماره 02191304790 تماس بگیرید.

سؤالات متداول

چه چیزی باعث ایجاد زخم‌های دهانی شدید در کودکان می‌شود؟

علت ایجاد زخم‌های دهانی شدید در کودکان عبارت‌اند از:

• بریدگی یا سوختگی در حین خوردن یا آشامیدن
• عدم تحمل غذایی یا آلرژی
• آسیب رساندن به لثه‌ها با مسواک یا خمیردندان تحریک‌کننده
• استرس یا اضطراب

آیا آفت دهان می‌تواند جدی باشد؟

آفت دهان به علل مختلفی ایجاد می‌شود. برخی از آفت‌های دهان با بیماری سرطان در ارتباط است. برای تشخیص دقیق علت باید به پزشک مراجعه کنید.

برای درد آفت دهان به کودکم چی بدهم؟

اگر آفت‌ها دردناک هستند، می‌توانید به کودک خود مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن بدهید. اگر آفت بعد از چند هفته بهتر نشد یا دوباره عود کرد؛ به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. پزشک یک داروی موضعی، دهان‌شویه مخصوص یا درمان خانگی برای کمک به بهبود آفت تجویز می‌کند.

کودکم آفت دهان دارد بهتر است چه غذاهایی بخورد؟

غذاهای نرم و ملایمی که به راحتی بلعیده می‌شوند، مانند ماست یا سوپ خامه‌ای بدهید. غذای کودک را به قطعات کوچک برش دهید یا آن را له یا پوره کنید. از قهوه، شکلات، غذاهای تند یا شور، مرکبات یا آب‌میوه‌ها، آجیل، دانه‌ها و گوجه‌فرنگی خودداری کنید. مایعات سرد مانند آب یا چای سرد یا بستنی به فرزند خود بدهید.