همه چیز درباره دندان مصنوعی + (معرفی انواع دندان مصنوعی)

دندان مصنوعی نوعی  پروتز دندان است. زمانی که یک یا چند دندان بر اثر پوسیدگی، شکستگی و یا هر عامل دیگری از بین بروند، برای پر کردن جای خالی آن ها از پروتزهای مصنوعی استفاده می شود. این ها در واقع مهم ترین و پرکاربردترین جایگزین های دندان از دست رفته هستند. در این مقاله به طور کامل توضیحاتی را پیرامون آن ها ارائه شده است. سعی کرده ایم که تمام انواع دندان مصنوعی های رایج را نیز به زبانی ساده برایتان توضیح دهیم.

چند نوع دندان مصنوعی داریم؟

به طور کلی ما دو دسته پروتز مصنوعی برای جایگزین کردن دندان ها داریم. آن ها یا ثابت هستند یا متحرک. که البته هر کدام از این دو دسته نیز ممکن است زیر دسته هایی داشته باشند.

پروتز دندان مصنوعی کامل

بیشتر افراد به دلیل کهولت سن و یا برخی بیماری ها بیشتر دندان های خود را از دست می دهند. اگر تقریبا تمام دندان ها از دست رفته باشد برای جایگزین کردن آن ها از پروتز دندان مصنوعی کامل استفاده می شود. این پروتزها یا متحرک هستند یا ثابت. در ادامه هر دو نوع به همراه تصاویر و ویدئو معرفی شده اند.

کاملِ متحرک

به این پروتزها در اصطلاح دست دندان گفته می شود. یک ست کامل از دندان ها با پایه لثه ای که روی قوس فکی قرار میگیرند. آن ها کاملا متحرک هستند و خودتان می توانید هر زمان که بخواهید آن ها را بردارید و دوباره استفاده کنید. اگر تمام دندان های فک بالا را از دست داده باشید و هنوز در فک پایین دندان داشته باشید، می توانید تنها برای فک بالا دندان متحرک سفارش دهید. اینگونه شما تنها نیم دست دندان را دارید اما اگر در هر دو فک دندانی نداشته باشید شما یک دست کامل دندان مصنوعی فک بالا و پایین خوهید داشت.

کاملِ ثابت

به دلیل ارزان بودن و سهولت استفاده، بیشتر افراد ترجیح می دهند که از پروتز کامل استفاده کنند. اما اگر شما شخصی هستید که با پرداخت هزینه بالا مشکل ندارید دندان مصنوعی ثابت برایتان گزینه بهتری است. این در واقع پروتزی است که به طور کامل روی قوس فکی شما قرار گرفته و دیگر تکان نمی خورد یا نمی‌لغزد. صحبت کردن با آن راحت است، و به راحتی می توانید با آن غذا بجوید. تقریبا بهترین جایگزین تمام دندان های از دست رفته است.

پروتز دندان مصنوعی ثابت برای اینکه ثابت شود به چسب یا چیزی مشابه با چسب نیازی ندارد بلکه به ایمپلنت نیاز دارد. ابتدا چند ایمپلنت دندان در چند جای مختلف قوس فکی کاشته می شود و سپس پروتز که به آن اوردنچر گفته می شود را روی ایمپلنت ها سوار می کنند. با اینکار پروتز دیگر تکان نمی خورد و هر زمان که خودتان بخواهید پروتز را بردارید، به راحتی و تنها با مقداری وارد کردن فشار آن را بر می دارید.

پروتز دندان مصنوعی پارسیل یا تکه ای

زمانی که افراد تمام دندان های خود را از دست نداده و هنوز تعدادی از آن ها را در قوس فکی داشته باشند، به جای استفاده از پروتز کامل، از دندان مصنوعی پارسیل یا تکه ای استفاده می کنند. پارسیل به معنی ناکامل است و می تواند تا 20 دندان از دست رفته را پوشش داده و جایگزین کند. در ادامه با انواع دندان مصنوعی پارسیل آشنا خواهید شد.

پارسیل آکریلیکی

پروتز پارسیل آکریلیکی از رایج ترین انواع دندان مصنوعی تکه ای است. بخش پایه یا همان لثه این پروتز از جنس آکریلیک است. آکریلیک نوع ماده پلیمری است که قوامی جامد دارد و نسبتا سخت است اما نه به آن اندازه که باعث ناراحتی لثه شود.

پارسیل ژله ای یا فلکسی

تقریبا محبوب ترین شکل دندان های مصنوعی، دندان های پارسیل ژله ای هستند. پایه یا بخش لثه این پروتز ها به جای اینکه از آکریلیک ساخته شود، از مواد قابلا انعطاف و نرمی تولید می شود. این مواد باعث می شوند که هم لثه راحتی بیشتری داشته باشد و هم احتمال شکستگی پروتز کاهش پیدا کند.

افرادی که یک یا بیش از یک دندان خود را از دست داده اند می توانند با دندان مصنوعی ژله ای یا فلکسی جای آن ها را پر کنند. با این حال اگر شما شخصی هستید که تمام دندان های خود را از دست داده اید نمی توانید این پروتزها را داشته باشید. زیرا به دلیل انعطاف پذیری بالا و گیر نامناسب تمام دندان ها، امکان فیکس شدن آن ها روی لثه کم است.

پارسیل پایه فلزی

یکی از قدیمی ترین انواع دندان مصنوعی، پروتزهای پایه فلزی هستند. پایه این پروتزها ترکیبی از آلیاژ فلزی و آکریلیک است. آلیاژ معمولا از جنس کروم و کبالت است به همین این پروتزها در ایران با نام دندان مصنوعی کروم و کبالت نیز شناخته می شود.

گیره این پروتزها نیز فلزی است و به اطراف دندان های خلفی گیر می کند. معمولا پارسیل کروم و کبالت مناسبِ افرادی است که دندان های آسیاب خود را از دست داده اند. از آنجا که شکل و فرم فلزی این پروتزها چندان زیبا به نظر نمی رسد، امروزه کمتر مورد استفاده قرار می گیرند. به جای آن ها بیشتر از پروتزهای تکه ای فلکسی یا همان
ژله ای استفاده می شود.

دندان‌ مصنوعی فوری چیست؟

دندان‌ های مصنوعی فوری یا پروتزهای فوری که به عنوان پروتزهای موقت نیز شناخته می ‌شوند، گزینه ‌هایی هستند که از همان روزی که دندان ‌های خراب را کشیدید، می ‌توانید از آنها بهره‌ مند شوید. این پروتزها طراحی شده ‌اند تا زمان آماده ‌سازی برای پروتزهای معمولی یا حداقل تا چند ماه اول پس از خروج دندان، به عنوان گزینه‌ های موقت مورد استفاده قرار گیرند.

برخلاف پروتزهای دائمی، پروتزهای فوری به صورت سفارشی روی دهان نصب نمی ‌شوند، بنابراین به درستی روی لثه قرار نمی‌ گیرند. این پروتزها موقتی طراحی شده ‌اند و تا زمان آماده شدن پروتزهای دائمی یا حداقل ۶ تا ۸ ماه مورد استفاده قرار می ‌گیرند.

تفاوت اساسی بین دندان ‌های مصنوعی فوری و پروتز معمولی یا دائمی این است که دندان ‌های مصنوعی فوری، موقت هستند. این نوع پروتز برای برخی افراد ضروری است. زیرا قبل از اینکه دندانپزشک پروتزهای جدید را ارائه دهد، لازم است که لثه ‌ها بهبود یابد. این پروتزها برخی از عملکردهای دندانی را ارائه می ‌دهند و به زیبایی دهان کمک می ‌کنند. با این حال، تفاوت‌ های مهمی بین دندان‌ مصنوعی فوری و پروتزهای معمولی وجود دارد.

مزایای دندان مصنوعی

استفاده از دندان ‌های مصنوعی با مزایای زیادی دارد، به خصوص اگر از دندان‌ های مصنوعی با کیفیت استفاده شود که دارای ماندگاری بالا باشند. این پروتزها می‌ توانند به مدت طولانی کارایی خود را حفظ کنند. در زیر به برخی از مزایا ویژه استفاده از دندان‌ های مصنوعی اشاره شده است:

• بهبود عملکرد جویدن: یکی از مزایای اصلی پروتزهای دندانی، بهبود عملکرد جویدن است. این دندان ها به عنوان جایگزین دندان‌ های از دست رفته در دهان عمل می ‌کنند و این امکان را فراهم می ‌آورند که انواع غذاها به راحتی میل شوند.
• بهبود تکلم: استفاده از دندان‌ های مصنوعی می ‌تواند فرآیند صحبت کردن را بهبود بخشد. بسیاری از افراد به دلیل از دست دادن دندان‌ های خود قادر به صحبت کردن به شکل طبیعی نیستند، که با داشتن دندان ‌های مصنوعی این مشکل حل می ‌شود.
• ظاهر زیباتر دندان ‌ها: از دست رفتن دندان ‌ها و خالی شدن بخشی از لثه می ‌تواند تاثیر منفی بر زیبایی لبخند داشته باشد. دندان‌ های مصنوعی به شما این امکان را می ‌دهند که لبخند زیباتری داشته باشید و دندان ‌های بدون عیب و نقصی را به نمایش بگذارید.

معایب و نقاط ضعف استفاده از دندان مصنوعی

اگرچه استفاده از پروتز دندانی می ‌تواند کمک زیادی به بازگرداندن افراد به زندگی عادی کند، اما این روش نیز دارای معایب و نقاط ضعف خود است. معمولا افرادی که از این دندان‌ ها، به ویژه پروتزهای مصنوعی متحرک کامل، استفاده می ‌کنند، اغلب از شل بودن این پروتزها شکایت می ‌کنند.

در برخی موارد ممکن است دندان‌ ها در هنگام صحبت کردن یا جویدن غذا حرکت کنند که می‌ تواند برای افراد آزاردهنده باشد. با این حال، به طور کلی، استفاده از دندان مصنوعی برای افراد جوان و سایر افراد، مزایای بسیاری نسبت به معایب آن دارد.

کدام پروتز دندان برای من مناسب است؟

اینکه دقیقا کدام نوع پروتز برای جایگزین کردن دندان های شما مناسب است اول به تعداد دندان های از دست رفته شما، دوم به تریج شما و سوم به تشخیص دندانپزشک بستگی دارد. بهتر است قبل از اقدام برای داشتن هر نوع پروتز دندانی ابتدا با یک متخصص پروتزهای دندانی مشورت کنید.

یک متخصص پروتزهای دندانی، در واقع دندانپزشکی است که به طور کامل تنها با ترمیم دندان و جایگزین کردن دندان های از دست رفته با مواد مختلف سر و کار دارد.او بهترین دندانپزشکی است که می توانید به آن مراجعه کنید.

چطور برای داشتن پروتز دندان مصنوعی اقدام کنیم؟

سابق بر این افراد بدون مراجعه به دندانپزشک تنها به نزد یک دندانساز تجربی و یا یک تکنسین دندانسازی مراجعه می کردند. اما امروزه مردم تریج می دهند ابتدا و پیش از هر چیزی به دندانپزشک یا متخصص پروتز مراجعه کنند. متخصص دهان و دندان را بررسی می کند. جایگاه دقیق دندان های از دست رفته را مشخص کرده و به شما می گوید کدام پروتز برای شما مناسب تر است.

در مرحله بعدی از دندان ها قالب گرفته می شود تا بر اساس قالب دندان مصنوعی برای شما ساخته شود. پروتزها در نهایت آماده شده و جهت قرار گیری در دهان شما تنظیم می شود. این روند ممکن است چند هفته طول بکشد.

هزینه دندان مصنوعی چقدر است؟

بسته به اینکه شما قصد دارید چه پروتزی سفارش دهید هزینه دندان مصنوعی متغییر است. کمترین هزینه برای پروتزهای پارسیل است و بیشترین هزینه نیز متعلق به پروتزهای ثابت بر پایه ایمپلنت است. برای اطلاع از جدیدترین هزینه های انواع دندان مصنوعی روی لینک مشخص شده کلیک کنید.

راهنمای استفاده و مراقبت از دندان های مصنوعی

در ابتدا، استفاده از دندان های مصنوعی ممکن است برای بیماران ناراحت کننده باشد، اما با گذشت زمان، این حس ناخوشایند کاهش می یابد و فرد به تدریج به آنها عادت می کند. دندانپزشکان معمولا توصیه می کنند که در روزهای نخست، پروتزها را حتی هنگام خواب در دهان نگه دارید تا به سرعت به آنها عادت کنید. پس از گذراندن این دوره اولیه، توصیه می شود که شب ها پروتزها را از دهان خارج کرده تا لثه ها فرصت استراحت پیدا کنند و کمتر آسیب ببینند. هنگامی که پروتزها خارج از دهان هستند، باید همواره در محیط مرطوب نگهداری شوند تا از تغییر شکل آنها جلوگیری شود. برای این کار شما می توانید آنها را در یک لیوان آب قرار دهید یا داخل کیسه پلی اتیلن با پنبه مرطوب قرار دهید. همچنین نگهداری آنها داخل محلول شستشوی دندان مصنوعی نیز می تواند از آنها در برابر خشک شدن و تغییر شکل محافظت کند.

نحوه تمیز کردن دندان مصنوعی

دندان های مصنوعی باید مانند دندان های طبیعی تمیز شوند تا عمر آنها افزایش یابد و شکل اولیه شان حفظ شود. برای حفظ بهداشت و نگهداری از دندان های مصنوعی، روزانه دو بار آنها را از دهان خارج کرده و با دقت بشویید تا ذرات غذایی از بین بروند. برای این کار دستورالعمل زیر را دنبال کنید:

• پروتز را به صابون یا خمیر دندان آغشته کنید و با آب و مسواک به آرامی تمیز کنید. هنگام مسواک زدن، به آرامی عمل کنید تا به پروتز آسیبی وارد نشود. همچنین از خمیردندان های سفید کننده استفاده نکنید.
• دندان های مصنوعی را در محلول شوینده قرار دهید تا باکتری ها و لکه ها از بین بروند. هرگز از مواد بلیچینگ برای سفید کردن پروتزها استفاده نکنید.
• پس از آن، دوباره با استفاده از مسواک، دندان ها را به آرامی بشویید.

راهنمای تغذیه برای دارندگان دندان مصنوعی

استفاده از پروتز دندانی در ابتدا ممکن است فرآیند غذا خوردن را کمی دشوار سازد، اما با گذشت زمان، این مشکل برطرف شده و بیمار به تدریج با پروتز خود انس می گیرد. اگرچه این انس گرفتن ممکن است کمی به طول انجامد، اما داشتن یک برنامه غذایی مناسب در هفته های اولیه می تواند بسیار مفید باشد. توصیه می شود که در این دوره، به نکات زیر توجه کنید:

• غذاهای نرم را در اولویت قرار دهید و از مصرف غذاهای سخت و جامد خودداری کنید یا آنها را به قطعات ریزتر تقسیم کنید.
• غذا را به آرامی و با استفاده از هر دو طرف دهان بجوید.
• از جویدن آدامس با دندان مصنوعی خودداری کنید.
• از نوشیدن مایعات بسیار داغ پرهیز کند، زیرا حرارت زیاد می تواند به پروتز آسیب برساند.
• از خوردن غذاهای چسبنده که ممکن است به پروتز بچسبند، اجتناب کنید.
• هنگام خوردن غذاهای دارای استخوان، دقت بیشتری به خرج دهید.
• از خوردن لقمه های بزرگ که ممکن است جویدن آنها دشوار باشد، پرهیز کنید.
• در زمان گاز زدن به غذا، از انجام حرکات کششی با دهان خودداری کند تا فشار کمتری به پروتز وارد شود.

پاسخ به سوالات رایج درباره انواع پروتزهای دندان مصنوعی