علت خشکی دهان چیست و چطور درمان می شود؟ (روش های خانگی و دندانپزشکی)

ممکن است شما هم خشکی دهان را در ساعات مختلف شبانه روز (بیشتر صبح یا عصر) و در وضعیت های مختلف تجربه کرده باشید. هنگامی که میزان بزاق برای مرطوب نگه داشتن دهان کافی نباشد خشکی دهان اتفاق می‌افتد. ما برای مرطوب و تمیز نگه داشتن دهانمان نیاز به بزاق داریم. همینطور بزاق دهان باعث کاهش عفونت و باکتری‌های درون دهان می‌شود و اگر این مایع به اندازه کافی ترشح نشود خشکی دهان بروز کرده و تشدید می شود. این مساله شاید تهدید کننده حیات نباشد اما بدون عارضه هم نیست و یا حتی ممکن است نشان دهنده یک بیماری باشد. این مقاله را بخوانید تا بیشتر در این خصوص و روش های درمان آن بدانید.

علل خشکی دهان چیست؟

بسیاری از افراد بر این باورند که خشکی دهان یک بخش طبیعی از روند پیری است در صورتی که این نمی‌تواند علت اصلی باشد. در واقع خشکی دهان به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. مهم ترین و محتمل ترین علت خشکی دهان مواردی هستند که در ادامه بررسی شده اند:

مصرف برخی داروها

یکی از عوارض جانبی مصرف داروها خشکی دهان است. از جمله داروهایی که خشکی دهان را باعث می‌شوند داروهای مربوط به دستگاه گوارش، فشار خون، بیماری‌های روانی و افسردگی، داروهای شل کننده عضلات، داروهای پارکینسون و داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان هستند.

اگر یکی از عوارض داروی مصرفی شما نیز خشکی دهان است با پزشک خود مشورت کرده و در رابطه با تغییر آن صحبت کنید. در این مورد استفاده از آدامس‌های بدون قند برای تحریک بزاق دهان بی تاثیر نیست.

🎯 این نوشته رو از دست ندید: درمان سه سوته دندان درد در خانه

کم آبی بدن

مصرف کافی آب در طول روز فواید بسیاری را به همراه دارد و عدم مصرف کافی آن نیز دردسرهایی به دنبال دارد. یکی از دلایل خشکی دهان، کاهش مقدار آب در بدن است که در اکثر افراد اتفاق می‌افتد. کاهش آب بدن منجر به کاهش ترشح بزاق می‌شود و در نتیجه خشکی دهان رخ می‌دهد. از این رو، توصیه می‌شود که به میزان کافی آب مصرف کنید تا بدنتان همواره آب مورد نیاز خود را در اختیار داشته باشد و خشکی دهان را کاهش دهد.

تغییرات آب و هوایی

خشکی دهان می‌تواند به علت میزان رطوبت موجود در هوا نیز ایجاد شود. خشکی هوا می‌تواند باعث خشک شدن غشاهای مخاطی شده و خشکی دهان را در پی داشته باشد. بنابراین تا جایی که ممکن است فضایی که در آن قرار دارید را مرطوب نگه داشته تا از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله آنفلوآنزا، سرماخوردگی و آلرژی‌ها در امان باشید.

بالا رفتن سن

با بالا رفتن سن تغییرات زیادی در سیستم بدن ایجاد شده که یکی از آنها کاهش ترشح بزاق دهان است. افراد سالمند به دلایل متعدد بیشتر در معرض خشکی دهان هستند. از جمله این دلایل می‌توان به مصرف بیشتر دارو، تغییر در رژیم غذایی و دریافت مواد مغذی و مشکلات سلامتی اشاره کرد.

مشکلات تنفسی

افرادی که به علت بیماری ‎‌های چون انحراف تیغه بینی و یا پولیپ‌های بینی و مشکلات سینوس‌ها ممکن است با دشواری در تنفس مواجه شوند. در این شرایط تنفس از راه بینی سخت بوده و فرد مجبور است از راه دهان نفس بکشد و این خود باعث خشکی می‌شود.

درمان سرطان

افرادی که در طی درمان بیماری سرطان و شیمی درمانی هستند مطمعنا خشکی دهان را تجربه کرده‌اند. در طی درمان سرطان استفاده از داروهای شیمی درمانی، پرتو درمانی سر و گردن باعث آسیب به غدد بزاقی شده و نهایتا ترشح بزاق را کاهش می‎‌دهد.

پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان نیز یکی از دلایل ایجاد خشکی دهان است. یک رژیم غذایی نامناسب و سرشار از قند و بهداشت نامناسب دهان و دندان منجر به پوسیدگی دندان می‌شود. پوسیدگی تدریجی دندان کاهش ترشح بزاق را به همراه داشته و در نهایت به خشکی دهان منجر می‌شود.

آسیب های عصبی

در بیشتر موارد به علت آسیب دیدگی شدید در ناحیه گردن یا سر به اعصاب غدد بزاقی صدمه وارد می‌شود. در این صورت اعصاب برای تولید بزاق نمی‌توانند به خوبی پیام ارسال کنند و با کاهش بزاق و در نتیجه خشکی دهان مواجه می‌شویم.

علاوه بر موارد گفته شده به دلایل بسیاری دیگر نیز رخ می‌دهد که در ادامه به این موارد اشاره می‌کنیم.

• مصرف توتون و تنباکو و کشیدن سیگار
• بیماری‌های خود ایمنی مانند بیماری کرون یا سندرم شوگرن
• خروپف کردن
• خوابیدن با دهان باز
• بیماری‌های چون تیروئید، دیابت، پارکینسون، ایدز و آلزایمر
• اختلالات اضطرابی و افسردگی
• ورزش در هوای گرم

بیماری های گوارشی

از آنجا که سیستم گوارشی با دهان در ارتباط است ممکن است برخی شرایط پیش آمده در این سیستم باعث تغییر بو و علائم در دهان شوند. در واقع ثابت شده که بیماری های مثل ریفلاکس معده و یا سوء هاضمه و … می توانند در تغییر بو و خشکی دهان تاثیر بگذارند. بنابراین معده و خشکی دهان با هم مرتبط هستند. به علاوه مشکلات کبد نیز می تواند تاثیرات مشابهی روی دهان داشته باشد.

علائم خشکی دهان چیست؟

• لب‌های ترک خوره
• بوی بد دهان
• اختلال در غذا خوردن، جویدن و تشخیص مزه و اختلال در صحبت کردن
• خارش گلو به علت نبود بزاق برای مرطوب کردن گلو
• خشکی و چسبناکی بزاق
• زبان خشک و متورم
• تشنگی پی در پی
• خشن شدن صدا و خشک شدن مسیر بینی

  درمان خشکی دهان چیست؟

اگر بیماری ها باعث خشک شدن دهان نشده باشند و تغییرات آب و هوایی و یا سایر موارد قابل کنترل علت این مساله باشند می توانیم با روش های خانگی اقدام به درمان خشکی دهان کنیم. ما در خانه کاری می کنیم تا بزاق دهان بیشتر شود و از اقداماتی که باعث کاهش بزاق می شود اجتناب می کنیم. مثلا آب زیادی می خوریم، از قرار گرفتن در معرض آفتاب خودداری می کنیم، رژیم غذایی آبکی و سرشار از آب می خوریم و …

سایر روش های درمان خشکی دهان این ها هستند

برای درمان اول باید علت ابتلا به آن را تشخیص داده سپس برای درمان آن اقدام کنید.

•  مراجعه به کلینیک دندانپزشکی و مشورت با پزشک و در صورت ممکن تغییر نوع داروی مصرفی و یا کاهش میزان مصرف
• نوشیدن آب کافی در طول روز
• رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده از دهانشویه
• پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین و الکل
• ترک مصرف سیکار و توتون و تنباکو
• جویدن آدامس و استفاده از آبنبات سفت و بدون قند
• اجتناب از مصرف خوراکی‌های اسیدی و یا شیرین
• تنفس از طریق بینی به جای دهان
• استفاده از مرطوب کننده و نرم کننده لب برای پیشگیری و درمان ترک لب

افزایش بزاق کلید حل مشکل خشک شدن داخل دهان است …

با این اقدامات بزاق زیاد شده و خود به خود درمان خشکی دهان اتفاق می افتد زیرا بزاق مزایای بسیار زیادی برای بدن دارد و نه تنها کمبود رطوبت دهان را برطرف می کند بلکه می تواند به روش های زیر به سلامت بدن ما کمک کند:

بزاق و سلامت قلب

بزاق شامل همان پروتئینی است که در خون وجود دارد. وقتی مقدار خاصی از پروتئین واکنش دهنده c در خون افراد نشان دهنده بیماری‌های قلب است. در واقع بزاق دهان می‌تواند سالم بودن قلب را نشان دهد.

بزاق دهان و میزان استرس

استرس و اضطراب افزایش هورمون آدرنالین، افزایش ضربان قلب و همچنین افزایش ترشح بزاق را به دنبال دارد. غده های بزاقی آنزیمی به نام آلفا آمیلاز بزاقی را دهان ترشح می کنند که وجود این آنزیم نشان دهنده استرس فرد است.

بزاق دهان و نسخه ژنی

بزاق دهان شما شامل نسخه کامل ژن‌های شما است. برای گرفتن نمونه DNA  تنها نصف یک قطره از بزاق دهان کافی است.

بزاق و سلامت دهان

بزاق به مرطوب نگه داشتن مخاط دهان و در نتیجه تسهیل تکلم کمک می کند و جویدن غذا را ممکن می‌سازد. بزاق برای چشیدن مزه‌ها مورد نیاز است و ما بدون بزاق نمی‌توانیم مزه‌ها را تشخیص دهیم. همچنین بزاق زبان را نرم و گلو را مرطوب می‌سازد و از خشک شدن گلو و دهان و زبان جلوگیری می‌کند که اگر گلو و دهان خشک شود انسان اذیت شده و به گلو آسیب می‌رسد.  خشک شدن زبان در اثر کاهش ترشح بزاق باعث اختلال حس چشایی و ترک زبان می‌شود. از دیگر فواید بزاق جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها و افزایش طول عمر دندان‌ها است که این عمل را بزاق با تنظیم عامل  ph  درون حفره دهان انجام می‌دهد.